Verhaal

@Home18-24: het opvanghuis dat dakloze jongeren er bovenop helpt

In Brussel worden al tien jaar jongeren die (bijna) dakloos zijn, begeleid in een opvanghuis van vzw Spullenhulp. Het project @Home18-24 biedt hen een dak boven het hoofd, maar het laat deze jongeren vooral geloven dat ze een andere toekomst kunnen hebben dan leven op straat.

Op een woensdagmiddag, in een kelderverdieping van een huis in de Brusselse gemeente Vorst, klettert het houtwerk door de trillingen van de boksbal. “Ik smijt me hier elke dag”, zegt een jongeman (18) met glinsterende ogen. Boksen, mixed martial arts, lopen. “Ik wil op sportief vlak doorbreken.” Z, zoals hij zich laat noemen omdat hij anoniem wil blijven, is een vechter. “Mijn hele leven heb ik mijn plan moeten trekken. Ik doe dus ook moeite om mij zelf dingen aan te leren”, vertelt hij in de rustige, door bomen overschaduwde tuin van dit huis.

Drie maanden geleden trok Z hier in. @Home18-24 werd meer dan tien jaar geleden opgericht door Spullenhulp om jongeren van wie de levens aan scherven liggen, te ondersteunen. Zestien jonge kerels, tussen 18 en 24 jaar die dakloos zijn of die het dreigden te worden, worden er opgevangen. “Deze plek is er om bij te komen, om jezelf bijeen te rapen wanneer je in de shit zit”, zegt Z. Hier worden jongeren opgevangen die leven van dag tot dag, zonder toekomstplannen. Ze kunnen er aansterken om nadien verder te springen.

“De begeleiding van de jongeren bestaat erin om bezig te zijn en te blijven. De draad van hun studies op te pikken. Een opleiding te volgen. Werk zoeken”, zegt Corentin Letocart. Hij leidt dit opvanghuis, en wil ingrijpen vóór de vicieuze cirkel van de uitsluiting te ver doordraait. “Hier helpen ze ons om niet op straat rond te hangen, maar vooral om weer tot jezelf te komen, en dat is soms lastig”, zegt Francesco, 21, die vertelt over de “moeilijke periode” die hij achter de rug heeft. Hij is nu een maand in @Home 18-24. “Ik had thuis problemen, ik ben moeten vertrekken bij mijn moeder. Ik ben naar een vriendin gegaan, daarna naar vrienden. Ik heb heel België gezien, ik wist echt niet meer waarheen.”

Een leven met structuur

Het leven “at home”, dat is gezelligheid, dat zijn gesprekken met de maatschappelijk werkers die de klok rond aanwezig zijn. Maar dat is ook opnieuw structuur in je leven brengen. Wat strakker tijdens de week, om nietsdoen te vermijden, wat soepeler in het weekend. ’s Avonds moeten de jongeren op tijd naar bed. Elke ochtend, om negen uur stipt, is er de heilige “briefing” waar de dag gepland wordt. De huishoudelijke taken worden er verdeeld onder de bewoners: boodschappen doen, helpen in de moestuin, schoonmaken, lege flessen naar de glasbol brengen, de gemeenschappelijke maaltijd klaarmaken. Vandaag is het de beurt aan Z om te koken. Hij maakt gehakt parmentier. Hij kijkt ernaar uit, hij wil in een professionele keuken aan de slag. “Ik heb me ingeschreven in de koksschool. Ik kook al mijn hele leven.” Voor Z is het doel duidelijk: “Volledig autonoom en financieel onafhankelijk zijn en mijn studies voortzetten. Ik droom ervan om chef te worden.”

Voor anderen is het levenspad niet zo duidelijk. Het is moeilijk om de ingewikkelde levensloop van deze jongeren te ontwarren. Zeventig procent van de jongeren die belanden bij @Home18-24 is thuis met slaande deuren vertrokken, ook na fysiek of psychologisch geweld. “Ze moesten vaak echt op de vlucht, ze hebben geen dak meer boven het hoofd en ze weten niet meer wat gedaan”, zegt Corentin Letocart. In het opvanghuis vinden we ook jongeren die na een verblijf in jeugdvoorzieningen “bij hun meerderjarigheid de wereld worden ingestuurd”, zegt de directeur.

Tot slot stelt het team van @Home18-24 vast dat steeds meer jongeren “die al met één been op straat staan" kost en inwoon vragen, tegen een lagere prijs dan die op de woningmarkt. Het probleem is dat @Home 18-24 uniek is in zijn soort. “We zijn tien jaar geleden met dit opvanghuis begonnen omdat steeds meer jongeren hulp vroegen en we zagen dat de begeleiding in ‘klassieke’ opvangstructuren voor daklozen niet goed zat”, herinnert Corentin Letocart zich. “We hebben daarom een voorziening op mensenmaat gecreëerd. Hier vinden ze in de eerste plaats veiligheid.”

Een groter huis

Na hun aankomst kunnen de jongeren herademen. Maar ze worden al snel zachtjes aangespoord tot actie. Eerst wordt de administratie in orde gebracht. Het ziekenfonds en het OCMW regelen, dat kan al snel enkele weken duren Er wordt budgetbegeleiding opgestart, want vaak moeten er schulden weggewerkt worden. De maatschappelijk werkers herinneren de jongeren geregeld aan de plannen die ze koesteren voor hun leven, hun wensen, hun ambities. “We vertrekken vanuit de ervaringen van de jongeren en halen daar zoveel mogelijk positiefs uit”, zegt Simon Toussaint, maatschappelijk werker. Jongeren zonder een duidelijk project kunnen aan de slag als vrijwilliger bij Spullenhulp of ze kunnen een gespecialiseerde opleiding volgen voor NEET-jongeren (not in employment, education or training).

“We willen dat deze jongeren zoveel mogelijk leren hier, dat ze zichzelf heropbouwen en dat kan tijd vragen”, zegt Simon Toussaint. Jongeren blijven gemiddeld vier maanden in @Home 18-24. De begeleiding is intensief en het team kan mooie resultaten voorleggen. De meeste jongeren – ongeveer 70% – vinden nadien stabiele huisvesting en bijna 80% van hen heeft een inkomen. Maar zowel in Brussel als in Wallonië zijn de behoeften immens. De vzw krijgt dagelijks een vijftiental aanvragen voor een kamer. Ze moeten veel jongeren weigeren. “We zijn maar een druppel in een grote oceaan”, besluit Simon Toussaint.

Maar de druppel wordt binnenkort wat groter. In de zomer van 2023 gaat de opvangcapaciteit van @Home18-24 van 16 naar 21 bedden. De vijf extra plaatsen komen er dankzij de steun van het Fonds Van Oldeneel tot Oldenzeel en van het Fonds Christiane Stroobants, beide beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Ze worden gecreëerd in een eengezinswoning waar jongeren die al erg zelfstandig zijn samenwonen, ondersteund door maatschappelijk werkers die meer op de achtergrond aanwezig zullen zijn.

“@home brengt zekerheid voor jongeren in grote moeilijkheden”
Corentin Letocart
directeur @Home

In afwachting somt Z in de tuin van het huis in Vorst, een sigaret tussen de vingers, op wat hij nu gaat doen: “Hier een jaar blijven, sparen als een gek zodat ik de huurwaarborg kan betalen.” En misschien, aan het eind van het pad, het uitzicht op een rustiger leven.

Dak- en thuisloze jongvolwassenen: woelige levensloop

Sinds 2020 stimuleert de KBS de organisatie van regelmatige en uniforme tellingen van dak- en thuisloze personen in Wallonië en Vlaanderen. Onder de 6.286 getelde personen, die eind 2020 en eind 2021 in negen steden en regio’s van het land werden geteld, waren 1.208 personen tussen 18 en 25 jaar – dat is bijna een op de vijf van de volwassenen op de dool. De KBS vroeg onderzoeksteams (UGent, KU Leuven, UCLouvain) om deze doelgroep en hun woelig en complex traject onder de loep te nemen.

De KBS heeft er ook voor gekozen zich in haar oproepen tot het indienen van projecten te concentreren op dak- en thuisloze jongvolwassenen. In 2021 heeft het Fonds van Oldeneel tot Oldenzeel 310.000 euro steun toegekend aan zeven organisaties die huisvesting creëren voor dak- en thuisloze jongvolwassenen, waaronder @home. In 2022 werken verschillende woningfondsen samen om negen organisaties te steunen, voor in totaal 650.000 euro. Het Fonds Kornelia Dirichs, dat actief is in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft in 2022 zo’n 400.000 euro toegekend aan organisaties, die werken rond de behoeften van (potentieel) dakloze vrouwen.

Meer weten

ZOOM! Dak- en thuisloosheid bij jongvolwassenen

Dak- en thuisloze jongvolwassenen (18 tot 25 jaar): verschillende profielen, ingewikkelde levensloop

Lees meer

Dak- en thuisloosheid bij jongvolwassenen - cijfers en geleefde ervaringen van jongeren

Dak- en thuisloosheid bij jongvolwassenen: verschillende profielen, ingewikkelde levensloop

Lees meer

Andere verhalen
Engagement dat inspireert!

Samen leren leven

Huisvesting

“Wie lang op straat gewoond heeft, mist soms een aantal skills en gewoontes die voor de meeste mensen heel vanzelfsprekend zijn. Door in te zetten op een goede band, en door onze nabijheid, leren we samen te leven.”
Simon Dujardin
Communa

Bethanië begeleidt en ondersteunt thuisloze jongeren in Hasselt en Genk

Huisvesting

"Er zou nog meer aandacht mogen gaan naar de cruciale leeftijdsfase van 17- 25+ jaar. Wij kennen onze jongeren door en door en hebben in de loop der jaren een duurzame vertrouwensrelatie met hen opgebouwd."
Ewa Matwiejko, opvoeder Bethanië

Kaizen biedt co-housing en begeleiding aan jongvolwassenen in het Mechelse

Huisvesting

“Het belangrijkste aan ons werk is onze jongeren doen hopen en geloven dat het kan. Dat blijven we doen, ook als ze al tien keer gevallen zijn.”
Laurens Troch
coördinator Kaizen

Andere projectoproepen

Projectoproep van het Fonds VINCI

Peterschap en financiële steun ten gunste van verenigingen die het samenleven bevorderen door acties te voeren ten gunste van kansarme personen

Loopt binnenkort af!

Een hart voor Gentse jongeren

Voor lokale projecten die het welzijn van kansarme groepen bevorderen en het milieu als hefboom gebruiken.

Bekendgemaakt

Tegemoet komen aan de noden van dak- en thuisloze vrouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Het steunen van initiatieven die zich in zetten voor dak- en thuisloze vrouwen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Bekendgemaakt

Andere evenementen

Webinar ‘Tellingen dak- en thuisloosheid 2023, Vlaanderen’

27/03/2024 09:00 Tot 27/03/2024 10:30

Tijdens dit webinar geeft het onderzoeksteam van LUCAS KU Leuven een blik op de resultaten van de tellingen dak- en thuisloosheid die plaats vonden in Vlaanderen in 2023.

Webinar ‘Telling dak- en thuisloosheid 2023’ in het Waals Gewest

27/03/2024 12:00 Tot 27/03/2024 13:30

Tijdens dit webinar geeft het onderzoeksteam van CIRTES UC Louvain een blik op de resultaten van de tellingen dak- en thuisloosheid die plaats vonden in 2023 in het Waals Gewest.

Andere Fondsen en filantropieformules

Samenhuizen

Bouwen van een nieuwe, informatieve website rond 'gemeenschappelijk wonen', met een uitgebreide startgids, beleidsinfo, kalender; evenals met een databank van projecten, woongroe…

Andere persberichten

Waterarmoede: ongelijkheden bestaan ook bij de toegang tot water

De Waterarmoede Barometer laat zien dat er binnen de bevolking grote ongelijkheden bestaan als het gaat om de toegang tot water voor basisbehoeften.

Telling van dak- en thuisloosheid in 60 Belgische steden en gemeenten

Voor het vierde opeenvolgende jaar vinden, in de nacht van 19 op 20 oktober 2023, tellingen dak- en thuisloosheid plaats.

Dak- en thuisloosheid: tellen om de problematiek beter aan te pakken

Voor het derde jaar op rij werden in Vlaanderen en Wallonië tellingen van dak- en thuislozen uitgevoerd.