Sportswitch: dé kringwinkel voor sportkledij

Met een duwtje in de rug van het ING Fonds voor een meer Circulaire Economie zag Sportswitch begin 2022 het levenslicht. Door sportkledij voor iedereen toegankelijk te maken draagt de vzw niet alleen bij aan de fysieke, maar ook mentale gezondheid van de Brusselaars. En ook onze planeet vaart er wel bij.

Tien jaar geleden richtten een aantal nieuwkomers samen met sociaal betrokken organisaties de vzw Les Gazelles de Bruxelles op. Sindsdien organiseren ze wekelijks looptrainingen, met sport en ontmoeting als rode draad. “Doordat mensen van diverse culturen en uiteenlopende sociale klassen elkaar via sport leren kennen, verkleint de kloof tussen hun leefwerelden. Sport draagt bij aan een goede fysieke gezondheid, en bevordert ook het mentaal welzijn. Door onder meer deel te nemen aan wedstrijden bouwen de deelnemers meer zelfvertrouwen op, maar ook het netwerken tijdens de trainingen zelf, draagt bij aan hun sociale promotie”, vertelt Fran Verwimp, die voor Les Gazelles de Bruxelles vzw het project Sportswitch trekt. “Dat sport taalbarrières overstijgt, toonde de ontmoeting tussen een Rus die hier recent asiel heeft aangevraagd, en ons Franstalige lid Moussa. Beiden zijn fervente marathonlopers.”

Hoewel Les Gazelles haar trainingen gratis aanbiedt, blijft de aanschaf van sportkledij een hindernis. “De vzw had zelf al een minibib met sportkledij, maar de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) merkte dat sommige mensen niet deelnemen aan sportactiviteiten omdat ze er niet de juiste outfit voor hebben. Toen we het idee van de sportbib lanceerden, was de VGC er dus meteen voor gewonnen”, vertelt Verwimp.

Van bib naar winkel

In hun zoektocht naar middelen diende Les Gazelles onder meer voor de projectoproep van het ING Fonds voor een meer Circulaire Economie, dat door de Koning Boudewijnstichting wordt beheerd, een dossier in. “Dankzij die steun konden we Sportswitch concreet opstarten, en de winkel inrichten. Samen met de bureaus en stock is die gevestigd in een ruimte bij gemeenschapscentrum Nekkersdal in Laken, die we via de VGC ter beschikking krijgen”, vertelt Verwimp.

Van het originele plan om een sportbib te creëren evolueerde Sportswitch naar het model van een kringwinkel. “Mensen geven er de voorkeur aan om hun eigen kledij te bezitten. Zeker bij sportkledij vormt hygiëne een belangrijk criterium. Tegelijk is het logistiek eenvoudiger om een winkel te beheren dan een uitleensysteem”, vertelt Verwimp.

Bewustwording stimuleren

Anderhalf jaar na de start heeft Sportswitch een sterk netwerk uitgebouwd. Voor het inzamelen van de sportkledij doen de initiatiefnemers een beroep op particulieren, die hun stukken in een van de acht inzamelpunten verspreid over het Brusselse gewest kunnen doneren. Daarnaast zijn er occasioneel professionele spelers die de weg naar Sportswitch vinden. “We ontvingen al sportkledij van Oxfam, de Decathlon-winkel in Anderlecht, HOKA en Triathlon Vlaanderen. Via de nabijgelegen vzw L’Interstice kwam die kledij onder meer bij Brusselse ketjes terecht”, vertelt Verwimp. “Dat grote spelers hun merk willen beschermen, en overstocks nog liever verbranden dan te doneren, vormt een toekomstige uitdaging.”

Naast de samenwerking met armoedeorganisaties die mensen of zelfs hele groepen naar Sportswitch sturen, komen er heel wat particulieren winkelen. “Iedereen kan bij ons terecht. Mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming, of mensen zonder papieren, mogen per gezinslid gratis een outfit ter waarde van twintig euro uitkiezen. Voor de anderen gelden de nog steeds toegankelijke geafficheerde prijzen. Voor wie ons extra kan en wil steunen, zijn er supportprijzen. Intussen gingen al meer dan tweeduizend stuks de deur uit, van golfschoenen tot badpakken”, vertelt Verwimp.

“Hoewel we ons in eerste instantie op mensen in armoede richten, willen we tegelijk de bewustwording rond de duurzaamheid van sportkledij – zeker omdat die vaak uit vervuilende stoffen is gemaakt – aanwakkeren. Daarom trekken we regelmatig naar evenementen of scholen om er ons project voor te stellen aan jongeren. Dat sportkledij momenteel hip is, helpt.”

Duurzame inbedding

Naast een ecologische omgang met onze materiële wereld streeft Sportswitch naar duurzame sociale relaties. “Net als bij Les Gazelles stimuleren we mensen om hun talenten te ontwikkelen. Zo groeide een van onze deelnemers uit tot een medewerker, en nu zelfs teamcoach. Of loopt een van onze vrijwilligers met autisme hier stage. Dankzij zijn liefde voor sport en menselijke ontmoetingen voelt hij zich hier als een vis in het water. Ook op school is hij helemaal opengebloeid”, vertelt Verwimp.

Om een duurzame werking te kunnen uitbouwen wil Sportswitch haar erkenning als sociaal-economische onderneming omzetten in een mandaat. “Nu worden onze medewerkers onder artikel 60 via het OCMW betaald. Aangezien we die socio-professionele inschakeling effectief verwezenlijken – en mensen extra competenties bijbrengen, willen we een mandaat vragen. Dat zou ons minder afhankelijk maken van projectsubsidies, en onze gestage groei stimuleren”, vertelt Verwimp. “Tegelijk zetten we voortdurend in op nieuwe projecten: zo werken we aan een project met Femma Quartier en ook met modeontwerpster Kenza Vandeput van Kasbah Kosmic rond upcycling.”