Jongeren nemen een sprong in het diepe

In Brussel kan je vandaag nog niet zwemmen in een openluchtzwembad of in een vijver. Daar komt verandering in: een twintigtal jonge leerling-bouwvakkers uit de volkswijk Kuregem in Anderlecht bouwden een watersportcentrum langs de vijvers van Neerpede. Een project dat er kwam met de steun van het Fonds Albert Desmed, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Dit vernieuwende project, dat de naam ‘Build for Water’ kreeg, wordt getrokken door het Brussels Beroepsreferentiecentrum voor de Bouw (CDR Construction), een vzw die sensibiliseert en opleidingen organiseert voor een baan in de duurzame bouw. Voor sommige technische aspecten werkt de vereniging samen met FIX, een maatwerkbedrijf dat renovaties doet in scholen en openbare gebouwen in Brussel. Het doel van het project is drievoudig: jongeren initiëren in de bouw, ze sensibiliseren voor de circulaire economie en waterbeheer, en ze watersporten laten ontdekken.

Philippe Van Ginderdeuren, coördinator van CDR Construction: “Dit project past perfect bij de ambities van het Fonds Albert Desmed. Een twintigtal jongeren – veelal meisjes en jongens die lid zijn van de vzw SAFA, een wijkvereniging in Kuregem – leren hoe de circulaire economie helpt te besparen op kostbare hulpbronnen zoals water en hoe je op een vernieuwende manier kan bouwen zonder negatieve gevolgen voor het milieu. We maakten hen warm voor dit initiatief door ze te laten genieten van wat ze zelf gebouwd hebben: aan het eind kunnen ze een frisse duik nemen in de vijver!”

Niets gaat verloren

Die vijver, dat is de Mayfairvijver, een van de weinige vijvers in Brussel met een waterkwaliteit die zwemmen en watersport mogelijk maakt. “Het is geen echte vijver,” zegt Philippe Van Ginderdeuren, en hij toont het stroompje dat erin uitmondt. Dit is de Neerpedebeek, een riviertje dat een watercircuit creëert. De ontwerpers van het watersportcentrum respecteren deze kringloop nauwgezet. Het centrum zelf is bijna 50m2 groot, met ruimte voor kleedkamers, douches, toiletten, een EHBO-post en een technisch lokaal. Het water van de douches vloeit weer naar de vijver nadat het gefilterd is. Het is daardoor van zeer goede kwaliteit. Het residu wordt hergebruikt als meststof. De toiletten zijn droogtoiletten, urine en uitwerpselen worden omgezet in mest. De meeste materialen voor de bouw van het watersportcentrum, zoals de witte panelen rond het houten skelet, werden gerecupereerd uit het gestripte World Trade Center bij het Noordstation.

Het project is zelfvoorzienend op het vlak van water. Masterstudenten Bio-ingenieur van de ULB namen het technische luik voor hun rekening. Ze zullen de waterkwaliteit en de impact van het watersportcentrum op de fauna en flora in de omgeving monitoren. Vanaf de lente van 2021 vangen zonnepanelen de beperkte elektriciteitsbehoefte op.

Trotse en ijverige jongeren

Je voelt aan alles dat de verantwoordelijke van CDR Construction trots is op dit vernieuwende project, dat er heel snel kwam, met respect voor de omgeving. Het is het resultaat van een partnerschap van lokale actoren: wijkverenigingen, een maatwerkbedrijf en de gemeente Anderlecht, met CDR Construction als coördinator. En dit alles in een beschermd natuurgebied dat veel sporters aantrekt, de jonge snaken van Sporting Anderlecht, joggers en beoefenaars van vele andere sporten rond de vijver.

Het is tijd voor de middagpauze. Aymen (14 jaar) verlaat de werf met een van zijn vrienden. Hij kan zijn geluk niet op. “Ik klus en knutsel graag, daarom doe ik mee. Maar dit is menens hier. Ik heb al zoveel bijgeleerd, van de veiligheidsmaatregelen op de werf en het belang van rechte hoeken tot het juiste gebruik van alle soorten gereedschap. Ik zie mezelf wel in de bouw werken later. Maar tot het zo ver is, zal ik elke keer wanneer ik naar de vijver kom en voor het watersportcentrum sta tegen mezelf kunnen zeggen: ‘Ik zit daar voor iets tussen.’ En daar ben ik trots op!”

Philippe Van Ginderdeuren: “We hebben zelden zulke gemotiveerde, aandachtige en gedisciplineerde jongeren gezien. In het begin van de stage dachten we dat ze helemaal geen smartphone of gsm hadden. Ze hebben er uiteraard allemaal wel één, maar ze gebruiken die hier niet. Het interesseert ze niet. Ze worden zo opgeslorpt door deze volwassenenactiviteit, ze bloeien helemaal open.”

Kleine vijver, grote ambities

De gemeente Anderlecht ondersteunt het project en wil de plek ook openstellen voor andere activiteiten zoals waterpolo of paddle. Uiteraard zal de kleine vijver van Mayfair nooit kunnen concurreren met Hofstade of de meren van Eau d’Heure. In Neerpede zal je overigens moeten reserveren voor je een duik kan nemen. Om het water de kans te geven zich te herstellen worden nooit meer dan vijftien mensen tegelijk toegelaten.

Dankzij dit project hebben enkele jonge Brusselaars de smaak te pakken. Ze willen zich storten op de bouw (CDR Construction leidt 1.400 jongeren per jaar op in een specialisatie. FIX biedt twee jaar opleiding aan werkzoekenden zonder diploma). De initiatiefnemers slaan daarmee een dubbelslag. Ze hebben een project in de circulaire economie tot een goed einde gebracht, én ze hebben laagopgeleide jongeren een opstapje naar knelpuntberoepen op de arbeidsmarkt gegeven. Bovendien hebben ze een primeur beet: de eerste zwemplek in openlucht in de Europese hoofdstad.