Hoe kunnen initiatieven voor ziektepreventie en gezondheidspromotie in psychiatrische ziekenhuizen gestimuleerd worden?

Context

Psychiatrische ziekenhuizen nemen vandaag patiënten met een breed scala aan complexe ziektebeelden op in hun afdelingen. Mensen die lijden aan schizofrenie of aan een bipolaire stoornis, bijvoorbeeld, maar ook mensen met meer occasionele mentale stoornissen zoals een burn-out, een depressie, …

Omdat zij zich op dit scala aan psychische aandoeningen richten, hebben psychiatrische ziekenhuizen soms de neiging om het somatische aspect links te laten. Ziektepreventie en gezondheidspromotie hebben daardoor moeite om in hun structuren verankerd te worden, tegenover de andere luiken van de zorg.

Psychiatrische zorg wordt meestal op een specifieke en verkokerde manier aangepakt terwijl de zorgbenadering breder zou kunnen zijn en ook rekening zou kunnen houden met alle determinanten van de gezondheid.

Talrijke studies vestigen trouwens de aandacht op het overmatige sterftecijfer bij mensen met psychische aandoeningen. Deze oversterfte kan in verband gebracht worden met diverse factoren, waaronder het gebruik van zware medicatie of drugs, het roken, een sedentaire levensstijl, enz.[1]

Waarom vinden psychiatrische ziekenhuizen het moeilijk om een meer alomvattende benadering van gezondheid te ontwikkelen binnen hun structuren en diensten? Hoe kunnen mensen met geestelijke stoornissen begeleid worden om preventieve actie te ondernemen?

Dit zijn de vragen waarop het Fonds Van Mulders-Moonens, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, wil proberen te antwoorden met deze nieuwe oproep voor onderzoeksprojecten.

Doelstellingen

Met deze oproep wil het Fonds Van Mulders-Moonens:

1)    de belemmeringen en hefbomen voor het ontwikkelen van een preventie- en gezondheidspromotiesbeleid in psychiatrische ziekenhuizen in kaart brengen;

2)    een reeks aanbevelingen formuleren om de implementatie van concrete preventie- en gezondheidsbevorderende initiatieven in psychiatrische ziekenhuizen te ondersteunen.

Daartoe moeten de kandidaten voor de oproep voor onderzoeksprojecten een methodologie kunnen voorleggen die onder meer het volgende omvat:

§ een stand van zaken van inspirerende beleidspraktijken en concrete preventie- en gezondheidsbevorderende initiatieven in psychiatrische ziekenhuizen in België en in het buitenland;

§ een verkennende fase ten einde een reeks psychiatrische ziekenhuizen te selecteren die klaar zijn om op een actie-onderzoeksproces in te zetten. Deze verkennende fase zal ook een aantal belangrijke onderzoekshypothesen opleveren;

§ een fase van observatie van de implementatie van concrete acties in de ziekenhuizen die bereid zijn om deel te nemen aan het actie-onderzoek;

§ een analyse van de belemmeringen en hefbomen die de invoering van initiatieven voor ziektepreventie en gezondheidspromotie in psychiatrische ziekenhuizen al dan niet bevorderen;

§ aanbevelingen op basis van een kruising tussen het theoretisch kader en de resultaten verkregen op het terrein.

Tot wie is deze oproep gericht?

Deze oproep richt zich tot de verschillende, al dan niet universitaire, onderzoeksinstellingen en -structuren die in staat zijn actieonderzoek uit te voeren en die in het algemeen actief zijn op het vlak van de volksgezondheid en meer bepaald in onderzoek naar ziektepreventie/gezondheidspromotie.

Samenwerking met organisaties die een meerwaarde kunnen bieden in het onderzoeksproces is steeds mogelijk.

Toegekende steun

§ Een of meerdere projecten kunnen worden geselecteerd.

§Deze financiering zal worden gebruikt om alle onderzoekskosten te dekken (onderzoek en uitvoering van de proefexperimenten, documentair onderzoek, gegevensverzameling en -verwerking, personeelskosten, overhead, enz.).

[1] Jespers V, Christiaens W, Kohn L, Savoye I, Mistiaen P. Soins de santé somatique en institutions psychiatriques – Synthèse. Health Services Research (HSR). Bruxelles: Centre Fédéral d’Expertise des Soins de Santé (KCE). 2021. KCE Reports 338Bs. D/2021/10.273/03.