Verhaal

Troostplek verbindt buurtbewoners in zorgzame buurt Ledeberg

2023

Verlies en verdriet. Vroeg of laat worden we er allemaal mee geconfronteerd, en toch blijft de drempel hoog om erover te praten; is het haast taboe. In de Gentse wijk Ledeberg geven ze net daarom rond dit thema hun Zorgzame Buurt-project vorm.

Het parkje De Vijvers is een oase in het diverse maar – zeker op een druilerige woensdag – nogal betongrijze Ledeberg. “Een populair parkje, ook al omdat er nauwelijks ander groen is in deze wijk”, vertelt Mia Trappeniers. De wijk evolueert de jongste jaren ten goede, maar heeft nog steeds een groot aandeel kwetsbare bewoners.

Hier hebben we afspraak met Mia, coördinator van het project Zorgzame Buurt Ledeberg, en Fatima Diouani, die als coach in het kader van Zorgzame Buurten buurtprojecten begeleidt. Het parkje heeft immers een bijkomende rol gekregen als troostplek.

Ledebergenaar en kunstenaar Kurt Vandendriessche bedacht enkele ingrepen die veel symboliek in zich dragen. Begeleide wandelingen langs deze kunstwerken, die uitnodigen tot nieuwe rituelen en gesprekken op gang brengen, vormen de kern van het buurtproject dat mensen wil verbinden via het thema van verlies en rouw.

“Vaak wordt hier gestart, bij de gong”, toont Mia. “Wie wil, klopt met een stok op de gong en spreekt de naam uit van degene aan wie hij of zij tijdens de wandeling denkt.” De trekkers zijn het lokaal dienstencentrum De Knoop, het woonzorgcentrum (wzc) De Vijvers en het wijkgezondheidscentrum (wgc) Botermarkt. ‘De psychologe van het wzc of de gezondheidspromotor van het wgc begeleiden de meeste wandelingen, maar intussen hebben we ook al twee vrijwilligers uit de buurt opgeleid.’

Deelnemers worden uitgenodigd om een wens op te schrijven zittend in de vuurkring, een kleine symbolische handeling te maken, stil te luisteren naar een fijn klokje dat luidt in de wind… Je verhaal delen kan ook, maar moet niet. Vaak werkt het al helend om naar het verhaal of inzicht van anderen te luisteren.

“Maandelijks organiseren we een wandeling”, vertelt Mia voort, “waarvoor we flyeren in heel de buurt, via apotheken, buurtkrant enzovoort. Er komt altijd volk op af, vaak zeer divers, sommigen komen herhaaldelijk. Een keertje komen meewandelen blijkt erg laagdrempelig te zijn. Daarnaast zijn er groepen die een eigen wandeling maken, zoals bijvoorbeeld een leerkracht met haar klas, waarvan twee klasgenoten overleden waren. Of zoals de huisartsen uit de wijk, begeleid door de psychologe.”

Heeft iemand nood aan verdere gesprekken, dan kan dat bijvoorbeeld met de eerstelijnspsychologe van het lokaal dienstencentrum of woonzorgcentrum . “Je kan niet iets losmaken en de persoon vervolgens aan zijn lot overlaten.”

Verlies, verdriet, rouw… omdat een dierbare is overleden, omdat je gezondheid je mogelijkheden beperkt, omdat je je land hebt moeten verlaten… het is niet het meest voor de hand liggende thema. “Uit gesprekken wisten we dat de nood hoog was”, vertelt Fatima. “Neen, het is geen makkelijk thema, maar we hebben niet het gevoel dat we aan iets onbereikbaars zijn begonnen. Het is frappant hoe snel mensen met hun verhaal naar buiten komen in de beschermde omgeving van een lotgenotengroep.” Zulke groepen maken ook deel uit van het project. In het komende jaar volgen o.a. nog opgenomen verliesverhalen, waarvoor een divers groepje buurtbewoners momenteel workshops volgt.

Meerwaarde van een Zorgzame Buurt?

Als er al veel aanbod van welzijns- en zorgorganisaties was in de wijk, wat is dan de meerwaarde van Zorgzame Buurten? “Er was al langer samenwerking maar een project als dit, met een concreet thema brengt dit intenser op gang tussen een heleboel partners die mekaar niet altijd vanzelf vinden.” Een mooi voorbeeld is de vzw Jong, die anders nooit de samenwerking zou opzoeken met pakweg het woonzorgcentrum, en die nu een concert organiseert op de troostplek. Behalve vzw Jong sloten ook Ferm en het buurtwerk Stad Gent zich intussen aan bij de stuurgroep. Een hele rij andere partners is betrokken, veel buurtbewoners tonen zich bereidwillig om hun talenten (vb. onderhoud parkje, teksten aanreiken) in te zetten. Al geven de dames toe dat sommige groepen moeilijk te bereiken blijven, ‘maar we vinden sleutels’.

Met de projectmiddelen wordt de functie van Mia als coördinator deels bekostigd, naast middelen die worden ingezet om het thema verlies bespreekbaar te maken en de uitdagingen te realiseren. Behalve het geld is er de ondersteuning door een van de coaches. Fatima verduidelijkt haar rol: “Ik help out-of-the-box te denken, en ben een klankbord voor Mia. In de stuurgroep breng ik wat helikopterzicht en de ervaringen van elders binnen, stel ik kritische vragen, help terug te koppelen naar de doelstellingen…” “Je wijst ons op dingen waar we zelf niet aan dachten”, vult Mia aan.

“Verlies, verdriet, rouw… is geen makkelijk thema, maar we hebben niet het gevoel dat we aan iets onbereikbaars zijn begonnen.”
Mia Trappeniers
coördinator Zorgzame Buurt Ledeberg

Ondertussen zijn we bij ‘het tempeltje’ gekomen, vaak het eindpunt waar de deelnemers iets symbolisch achterlaten. “Voor de wandelingen ben ik er gerust in, maar ik hoop dat ook de samenwerking blijft bestaan na de projectperiode”, besluit Mia.

Meer over Zorgzame buurten

In juni 2021 lanceerde Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding twee projectoproepen Zorgzame Buurten: één in Vlaanderen en één in Brussel, in samenwerking met de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Welzijns- en zorgorganisaties, lokale besturen (in Vlaanderen) en zorgraden van eerstelijnszones konden samen met hun netwerk een project indienen. Binnen deze oproep worden 132 Zorgzame Buurten in Vlaanderen en Brussel ondersteund. Deze lokale initiatieven krijgen naast middelen ook een intensieve begeleiding. De begeleidings- en ondersteuningsopdracht werd aan de Koning Boudewijnstichting toevertrouwd en wordt gerealiseerd in samenwerking met een consortium en met een team van 12 coaches.

Andere verhalen
Engagement dat inspireert!

Marieke Vervoort: verslaafd aan het leven

Kwaliteit van zorg

"Ik had mijn eigen leven onder controle. En kijk, ik ben er nog steeds. Je doet altijd meer en meer omdat je je eigen leven in handen hebt. Je kunt zeggen wanneer het genoeg is."
Marieke Vervoort
atlete, Paralympische Spelen Rio 2016

Huisartsen vechten op alle fronten

Kwaliteit van zorg

"Voor al onze acties waren de 10.000 euro een onmisbare hulp. Het gaf ons ademruimte."
Michel De Volder
Brusselse Federatie van Huisartsenverenigingen

Naar een uniformer hygiënebeleid in residentiële instellingen

Kwaliteit van zorg

“De coronacrisis bracht in onze instellingen enkele zwakheden naar boven. We hebben al doende geleerd, en die kennis willen we delen met elkaar.”
Gijs Van Pottelbergh
Bestuurder huisartsenkring KHOBRA en coördinator Zorgzaam Leuven

Andere projectoproepen

Gert Noël_call 2023

Fonds Gert Noël - Oproep 2023

Een betere communicatie, informatie en begeleiding van de patiënt en zijn naasten.

Beurzen voor eerstelijnsprofessionals uit de welzijn- en de zorgsector - Eigen rekening

Nieuwe of versterkte vormen van samenwerking tussen eerstelijnsactoren ontwikkelen.

Open

Beurzen voor eerstelijnsprofessionals uit de welzijn- en de zorgsector - Derdenrekening

Nieuwe of versterkte vormen van samenwerking tussen eerstelijnsactoren ontwikkelen.

Open

Andere Fondsen en filantropieformules

Steunfonds Emmaüs

Steun voor projecten gerealiseerd door de vzw Emmaüs of door één van de voorzieningen binnen de Emmaüsgroep.

SIDA SOL

Verwerven van een minibus om prioritaire doelgroepen (jongeren, migranten, kwetsbare mensen) in alle vertrouwen, snel, gratis en anoniem te kunnen interviewen en screenen in het …

Andere persberichten

Marieke, Addicted to life: het recht op sterven, gaf haar de wil om te leven

27 01 2023

Documentaire film over de laatste 3 levensjaren van Marieke Vervoort die de existentiële en morele vragen onderzoekt over de manier waarop we reflecteren over sterven en leven.

Twee Luikse initiatieven die zorg vermenselijken bekroond door Fonds Gert Noël

19 01 2023

Het Fonds Gert Noël bekroont twee Luikse projecten die de begeleiding van de patiënt en zijn naasten in de ziekenhuisomgeving of in hun contacten met het zorgnetwerk verbeteren.

Persbericht: Verslavingskoepel Kempen wint Prijs Gert Noël

16 05 2022

De Prijs Gert Noël gaat naar vzw Verslavingskoepel Kempen voor hun project waar ervaringsdragers mee opgenomen worden in het zorgpad.