De lange weg naar onafhankelijkheid voor jongeren in moeilijke situaties in Marche-en-Famenne

Het OCMW van Marche-en-Famenne wordt geconfronteerd met talrijke hulpvragen van werkloze en ongeschoolde jongeren. Financiële hulp is niet genoeg. Een maatschappelijk werker begeleidt hen op hun weg naar onafhankelijkheid. Dit project ontving 20.000 euro steun in het kader van de Ethias Youth Solidarity Award, een initiatief van het Ethias Impact Fund, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Niet ver van Marche-en Famenne woont een groep jongeren samen in een huis met een kleine tuin vol planten. Deze plek, Hargi'jeunes, is veel meer dan een gewoon studentenkot. Deze collectieve accommodatie, opgericht door het OCMW van Marche in samenwerking met het Noord-Luxemburgse agentschap voor sociale huisvesting en de open begeleidingsdienst Mic-ados, helpt jongeren in moeilijke situaties om zelfstandig te wonen.

Deze jongeren zijn tussen de 17 en 25 jaar oud en hebben een chaotisch leven gehad, waarbij sommigen de band met hun familie hebben verbroken. Hugues is een van hen. Hij ontdekte de plek via vrienden "die allemaal problemen hadden, meestal met hun ouders. Ze wilden thuis weg, en sommige vrienden woonden hier", herinnert hij zich. Toen pakte ook Hugues zijn koffers om naar dit huis te vertrekken, waar hij zich heeft kunnen herpakken dankzij de "echte teamgeest, wederzijdse steun en hulp", die hij bijzonder waardeert.

In dit huis moest Hugues alles leren. Een budget beheren, administratieve formaliteiten afhandelen, zich inschrijven bij de gemeente, zich aansluiten bij een ziekenfonds, de vuilnisbakken buiten zetten, … Al deze kleine, maar belangrijke aspecten van het leven leren ze met de hulp van Françoise Désert, een maatschappelijk werkster van het OCMW. Haar taak is in eerste instantie om "het stuur van de tandem vast te houden", zoals ze het uitdrukt, voordat ze de jongeren geleidelijk "het stuur laat overnemen en zelf laat rijden". Er staat dus veel op het spel: jongeren helpen om hun leven in eigen handen te nemen.

Leren keuzes te maken

Zelfstandig leren te zijn is een lange, moeizame weg. Vooral als je niet veel steun in je leven hebt gehad. Sommige jongeren hebben het zwaar te verduren gehad, zijn uitgeput en hebben een gebrek aan energie, zelfvertrouwen en steun. Anderen voelen zich aan hun lot overgelaten wanneer ze het jeugdzorgsysteem verlaten. "Ik help hen om competenties, bekwaamheid, kennis en interpersoonlijke vaardigheden te ontwikkelen", legt Françoise Désert uit. "Het is vooral de bedoeling dat deze jongeren zelf keuzes maken en nadenken over de gevolgen van hun beslissingen."

Het is meestal de sociale dienst van het OCMW die jongeren doorverwijst naar Françoise. In de afgelopen 18 maanden hebben 25 jongeren deze ondersteuning 'à la carte' gekregen, of ze nu in een sociale woning wonen, in een privéwoning, in Hargi'jeunes of in l'Olivier, een andere plek waar ze zelfvoorzienend leren worden.

In de loop van de maanden, naarmate er meer vertrouwen wordt opgebouwd, ontstaan er projecten in deze beschermende cocon. Levensvooruitzichten. De grote lijnen van iets 'beters'. Hugues heeft bijvoorbeeld gebruikgemaakt van de diensten van het OCMW om te leren hoe hij een cv en een motivatiebrief moet schrijven en een sollicitatiegesprek moet voeren. Nadat hij in het vijfde middelbaar was gestopt, ging hij terug naar school om leerkracht te worden.

Onderwijs en opleiding zijn natuurlijk mooie doelen om naartoe te werken. Maar Françoise Désert komt eerder tussenbeide, in de eerste plaats om het gevoel van eigenwaarde, dat bij veel van deze jongeren beschadigd is, weer op te bouwen. Sommige jongeren barsten van de emoties, soms van woede. Het is een werk van lange adem om je eigen kwellingen aan te pakken. "In het begin gaat het zo slecht met ze, zijn ze zo vaak geconfronteerd met mislukking, dat je het stap voor stap moet aanpakken. Ze moeten eerst positieve ervaringen opdoen voordat je over werk of school begint", voegt de maatschappelijk werker toe. Begeleiding voor het 'volwassen leven' begint met eenvoudige, alledaagse taken, zoals het openen van een brievenbus, het betalen van rekeningen of het bereiden van een maaltijd. Dat zegt de 18-jarige Ambre, die na de jeugdzorg in Hargi'jeunes terechtkwam. "Dit is een plek voor jongeren die nog niet klaar zijn om zelfstandig te wonen. Ik ben bijvoorbeeld aan het leren hoe ik een budget moet maken met behulp van een appje" zegt ze in haar stijlvolle, goed onderhouden slaapkamer.

Een echte springplank

Het OCMW van Marche-en-Famenne ontvangt veel aanvragen van jongvolwassenen, die er 50 % van het publiek uitmaken. Door opeenvolgende crises, van corona tot inflatie, zijn de meest kwetsbare jongeren nog kwetsbaarder geworden. Dit project, dat buiten de traditionele opdracht van het OCMW valt, wordt gedeeltelijk met eigen middelen gefinancierd. De steun van 20.000 euro in het kader van de Ethias Youth Solidarity Awards is dus essentieel. Daardoor wordt Françoise Désert, die zich dag na dag volop inzet voor deze jongeren, ook betaald voor haar werk. En dat werk is verre van onbeduidend. Voor Hugues heeft de hulp die hij hier heeft gekregen het verschil gemaakt. Het is een "echte springplank", zegt hij met een verlegen glimlach.

Over de Ethias Youth Solidarity Awards

De Ethias Youth Solidarity Awards zijn een initiatief van het Ethias Impact Fund, het bedrijfsfonds opgericht door verzekeraar Ethias en beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Het Fonds geeft voorrang aan de ondersteuning van organisaties en projecten die de armoede in België bestrijden en de algemene gezondheid en het milieu vooruithelpen. Vijftien projecten van verenigingen die zich inzetten voor armoedebestrijding bij kinderen en jongeren onder de 30 jaar zijn geselecteerd voor de Ethias Youth Solidarity Awards 2024. Ze ontvingen in totaal 275.000 euro aan steun. Het project 'Equipping NEETs* for autonomy' van het OCMW Marche-en-Famenne is een van de geselecteerde projecten.

*Not in Education, Employment or Training