Visuele handicap en klimmen: wanneer een Bluetooth-hoofdtelefoon jouw blik verruimt

Door slechtziende of blinde klimmers uit te rusten met een Bluetooth-hoofdtelefoon, overwint de klimschool Maniak obstakels die verband houden met visuele beperkingen. Ondersteund door de Koning Boudewijnstichting in het kader van de projectoproep 'Visuele handicap en inclusie', biedt dit initiatief iedereen de mogelijkheid om zichzelf te overtreffen in een inclusieve en veilige omgeving.

Een klimzaal. Gekleurde muren. Verweven routes. Verschillende soorten reliëfs. Een omgeving die op het eerste gezicht niet geschikt lijkt voor een slechtziende persoon. Wanneer je dan de ervaring aandurft; hoe onderscheidt je dan de grepen? Hoe hoger je klimt, hoe moeilijker het wordt om de stem van de gids op de grond te horen. Om deze obstakels te overwinnen, heeft de klimschool Maniak een oplossing gevonden die inclusie mogelijk maakt: het gebruik van Bluetooth-hoofdtelefoons. Een eenvoudig technisch accessoire waarmee de gids vanop de grond tijdens de klimsessie veilig instructies kan geven aan de slechtziende of blinde persoon.

Communicatie is de sleutel

"Tien jaar geleden was er niets voorzien om slechtziende of blinde mensen te introduceren in het klimmen. In het begin probeerden we een gsm en oortjes te gebruiken, maar dat was niet praktisch. Vervolgens probeerden we walkietalkies, maar dat was nog minder geschikt, omdat je ze in de hand moet houden", legt Damien Dusart, hoofd van de klimschool Maniak, uit. Het idee van de Bluetooth-hoofdtelefoon, oorspronkelijk gemaakt om communicatie tussen meerdere motorrijders mogelijk te maken, kwam toen op.

De klimschool Maniak begon aan deze paradigmaverschuiving met Tristan. "Tristan kwam als kind eens een les bijwonen. Hij was sinds zijn geboorte slechthorend en slechtziend. Vandaag is hij volledig blind", vertelt Damien. Al snel nam de school maatregelen om ervoor te zorgen dat Tristan zich welkom voelde en zich kon meten met een klimwand. "In het begin schreeuwden we onze adviezen door de zaal. Dat was voor niemand comfortabel, noch voor Tristan, noch voor zijn gids, maar ook niet voor de andere mensen in de zaal", voegt de Damien toe. Samen vonden ze de oplossing van de Bluetooth-hoofdtelefoon. "Het is licht en perfect geschikt", voegt hij eraan toe.

"De rechterarm op twaalf uur. Het linkerbeen op drie uur." Met dit soort aanwijzingen helpt een gids de slechtziende of blinde persoon te klimmen. "Eerst herhalen we de posities op de grond. Wanneer ze goed begrepen en verworven zijn, testen we ze op de route", legt Damien uit. Eenvoudige instructies, een onmiddellijke grip... Er is geen specifieke training vereist. Het vraagt alleen om precisie en constante aandacht. "We hebben momenteel twee broers die samen klimmen. Een van hen is slechtziend. We geven hen gewoon een hoofdtelefoon nadat we hen de werking en de 'klok' instructies de eerste keer hebben uitgelegd", benadrukt de verantwoordelijke.

Inclusie uitbreiden

Vandaag, dankzij de steun van de Koning Boudewijnstichting, zijn er 10 hoofdtelefoons in gebruik in de 4 klimzalen van de school, in Brussel, Nijvel, Eigenbrakel en Charleroi. "Aanvankelijk waren ze bedoeld voor slechtzienden en blinden, maar we gebruiken ze nu ook voor kinderen met dyspraxie of aandachtstoornissen." Dat is het geval bij Bastien, 8 jaar. "Het gebruik van de hoofdtelefoon stelt me in staat zijn aandacht te trekken, anders kijkt hij snel naar wat er elders gebeurt. Ik kan op elk moment met Bastien communiceren, zelfs als hij helemaal bovenaan de route is", legt Camille, kinesitherapeut, uit.

Tristan, die door zijn vastberadenheid zal deelnemen aan klimcompteties, heeft het pad geëffend naar een meer toegankelijke klimpraktijk. "We begeleiden kinderen vanaf 6 jaar en we zijn opgenomen in de handisportgidsen", vertrouwt Damien Dusart toe. Het is deze wil om de klimpraktijk voor iedereen toegankelijk en comfortabel te maken, en om de mentaliteit binnen de Franstalige Klimfederatie op het gebied van handicap te veranderen, die de klimschool Maniak ertoe bracht te reageren op de oproep 'Visuele handicap en inclusie' van de Koning Boudewijnstichting. En de missie is geslaagd want "Het zien van een slechtziende of blinde persoon die zijn route beklimt, zoals elke andere persoon, maakt indruk. Met een Bluetooth-hoofdtelefoon onderscheidt men hen niet meer van een andere klimmer", concludeert Damien Dusart.

Over de oproep 'Visuele handicap en inclusie'

Gedragen door 16 verschillende Fondsen, die actief zijn op het gebied van mensen met een visuele handicap en beheerd worden door de Koning Boudewijnstichting, richt de oproep 'Visuele handicap en inclusie' zich tot actoren in de gehandicaptensector, maar ook tot actoren in de sport-, vrijetijds- en cultuursector. Doel: vrijetijdsactiviteiten toegankelijker maken voor mensen met een visuele handicap en dit inclusieve aanbod versterken om slechtzienden en blinden uit hun sociale isolement te halen. In 2024 hebben 21 projecten steun ontvangen in het kader van deze oproep, voor een totaalsom van 300.000 euro.

Een nieuwe projectoproep wordt eind maart 2025 gelanceerd.