De eerste lijn ondersteunen in tijden van COVID-19

SOS-Hilfe is een vaste waarde onder thuiszorg- en klusjesdiensten in de Belgische Oostkantons. Zonder deze sociale onderneming zouden veel ouderen, zieken of mensen met een beperking niet blijven thuiswonen. Dankzij de noodsteun van de Koning Boudewijnstichting voor de COVID-19-crisis kon SOS Hilfe beschermingsmateriaal kopen voor zijn medewerkers en hun psychosociale hulp bieden om de pijn die ze nu zien, de baas te kunnen.

"Ons team telt 24 thuishulpen en 15 polyvalente arbeiders die verschillende soorten hulp bieden. Dit is de enige dienst die de hele uitbraak lang aan de slag is gebleven, ondanks quarantaine en social distancing. Wij vonden dat belangrijk omdat wij in de eerste plaats werken voor mensen die ziek, gehandicapt of hoogbejaard zijn en die niet terechtkunnen bij andere diensten”, zegt de directeur van SOS-Hilfe, Christophe Ponkalo.

Operationeel blijven

"Uiteraard moet je voorzichtig zijn wanneer je werkt met mensen uit risicogroepen”, gaat de directeur voort. De afgelopen weken heeft hij zich uit de naad gewerkt om zijn personeel dit op het hart te drukken en voor hen de nodige bescherming uit te werken. Met de 10.000 euro van de Koning Boudewijnstichting kon de sociale onderneming voor bepaalde maatregelen nog een stapje verder gaan. In een eerste periode deelde SOS-Hilfe beschermend materiaal uit aan medewerkers en de mensen die zij bijstaan. “We zijn aan de slag in de eerste lijn en we komen in direct contact met risicogroepen. We moesten daarom beschermende kleding en aangepaste ontsmettingsmiddelen ter beschikking stellen”, zegt Christophe Ponkalo. Naast handschoenen, FFP2-maskers, stoffen maskers en alcogel kocht SOS-Hilfe ook volledige beschermingspakken voor besmette cliënten.

Voorrang aan sociaal werk

Volgens Ponkalo is het werk op het terrein grondig veranderd tijdens deze crisis: er is meer behoefte aan sociaal werk en dus direct contact. “Onze medewerkers doen de boodschappen en de administratie en nemen meer tijd om te praten met cliënten en te zien hoe het echt met hen gaat. Door de COVID-19-pandemie zijn we plots meer sociaal werker geworden. Wanneer we vaststellen dat ouderen of alleenstaande ouders met een dringende nood zitten, kunnen we begeleidende diensten op een gerichte manier inschakelen zodat mensen snel hulp krijgen.” Voor de meeste cliënten – vooral ouderen in een kwetsbare situatie – is het bezoek van medewerkers van SOS-Hilfe het enige sociaal contact. “Voor veel mensen duurt deze periode van quarantaine en afstand houden te lang, het wordt onhoudbaar. We zien hier en daar het begin van psychische problemen. Onze medewerkers proberen preventief in te grijpen.”

Psychosociale begeleiding

Hoewel ze nu beter beschermd zijn dankzij de aankoop van aangepast materiaal, groeien de onzekerheid en de angst bij medewerkers van SOS-Hilfe. “De angst weegt op onze medewerkers. Door de COVID-19-pandemie komen ineens heel andere thema’s op de voorgrond, zoals hun eigen relatie met de dood of het in gevaar brengen van anderen, van de eigen familie. Onzekerheid en onveiligheid gaan gepaard met een gevoel van machteloosheid. Onze medewerkers zijn het noorden kwijt. Symtomen van posttraumatische stress zijn onvermijdelijk.” Daarom biedt SOS-Hilfe de mogelijkheid van externe coaching voor alle personeelsleden. “Medewerkers kiezen zelf of ze willen deelnemen en de coaches moeten ons ook niet op de hoogte brengen of feedback geven. De gesprekken en de adviezen hebben niet meteen betrekking op het beroep, maar ze hebben er onmiskenbaar een impact op”, zegt Christophe Ponkalo.

De experten kenden SOS-Hilfe al. Ze contacteren de medewerkers per telefoon en spreken al tijdens dat eerste contact de gepaste manier van werken af. De begeleiding kan verlopen via Skype, FaceTime of WhatsApp, maar ze kan ook een persoonlijkere vorm aannemen zoals een wandeling in de natuur, met social distancing uiteraard. Medewerkers kunnen hulp op maat krijgen, zodat ze geen morele of psychische schade overhouden aan deze pandemie. Uit de eerste feedback blijkt duidelijk dat de deelnemers het nuttig vinden. “Het is vooral de ‘vrijplaats’ die deze ontmoetingen bieden, die vruchten afwerpt, want deze persoonlijke gesprekken staan los van de onderneming”, zegt Christophe Ponkalo.

De COVID-19-crisis zal onze samenleving nog een hele tijd in haar greep houden. SOS-Hilfe blijft samen met andere instellingen van de Duitstalige Gemeenschap kijken of er aangepaste opvolgingsprojecten nodig zijn. Het wil zo vermijden dat de posttraumatische symptomen ontaarden in depressie of burn-out.