Wat is belangrijk voor de levenskwaliteit van een patiënt? Wat motiveert hem, schenkt hem voldoening? Deze vragen zijn het uitgangspunt voor een zorgaanpak waarbij de levensdoelen van de persoon en niet de ziekte centraal staan. Het Fonds Dr. Daniël De Coninck, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, steunt 25 projecten in de eerste lijn die een doeltreffende en menselijke weg uitwerken en volgen om te leven met een of meer aandoeningen.
Zorgverleners bekijken hun patiënten meestal vanuit de diagnose van een probleem of een ziekte. De medische en psychosociale oplossingen die ze voorstellen houden niet (altijd) rekening met de levenskwaliteit van de persoon. De zorg kan botsen met de plannen die de patiënt wil maken voor zijn leven. Voor patiënten met een of meer chronische ziekten of met complexe gezondheidsproblemen kan deze aanpak weinig doeltreffend zijn. Doelgerichte zorg kan dan een antwoord bieden op de beperkingen van een zorgaanpak die ziekte centraal stelt. Deze aanpak, die snel terrein wint in de eerstelijnszorg- en hulpverlening, vraagt om een paradigmashift: er moet geschakeld worden van zorg die gericht is op problemen naar zorg die vertrekt van de persoon en wat die wil realiseren.
Jean-Luc Belche, huisarts, professor aan de ULiège en een van de coördinatoren van de leerstoel van de eerste lijn BeHive : “Wanneer de patiënt geconfronteerd wordt met een of meer chronische ziekten of met complexe medische problemen, zijn verschillende professionals van de eerstelijnszorg- en hulpverlening betrokken, zoals de huisarts, de thuisverpleger, de familiehulp of de maatschappelijk werker. Voor deze professionals is levenskwaliteit zeer belangrijk. Door af te stemmen met elkaar en met de patiënt over hoe zorg en hulp eruitzien in functie van de levensdoelen van de patiënt, wordt de patiënt betrokken bij de beslissingen en de acties en wordt de zorg uiteindelijk ook doeltreffender. De patiënt moet daarom geholpen worden om die levensdoelen te formuleren, de keuzes van de patiënt moeten gerespecteerd worden, diens competenties moeten erkend worden en dit alles moet dan vertaald worden in concrete zorgdoelen. Deze aanpak plaatst de autonomie van de persoon centraal in de relatie en steunt op echte samenwerking tussen de zorg- en hulpverleners.”
De persoon centraal bij zorg en hulp
Het Fonds Dr. Daniël de Coninck, dat ijvert voor een menselijke, toegankelijke en kwaliteitsvolle eerste lijn, is ervan overtuigd dat bij de organisatie van zorg de patiënt en diens levensdoelen centraal moeten staan. Het Fonds ondersteunt na een projectoproep 25 projecten (12 in Wallonië en in Brussel en 13 in Vlaanderen) die deze pragmatische aanpak uitwerken en toepassen, voor een totaal van 413.361 euro.
Bij de ondersteunde projecten is er bijvoorbeeld dat van de CSD (Centrale voor thuiszorg en thuishulp) in Brussel, dat familiehulpen laat kennismaken met een aanpak die vertrekt van de persoon. Dit gebeurt met de Montessori-methode op maat van ouderen en/of mensen met een verlies aan autonomie. CSD wil deze aanpak ook uitbreiden naar de rest van de organisatie. Stéphane Heymans, algemeen directeur van CSD Brussel: “Thuiszorg en thuishulp moeten evolueren. De keuzes en de wensen van de persoon moeten opnieuw centraal staan in de begeleiding. Het is vaak makkelijker om het te doen in de plaats van de persoon: in zijn plaats koken, in zijn plaats een formulier invullen. Het is sneller en ‘efficiënter’. Maar de persoon zelf, en diens vermogen om zelf te kiezen en zelf te doen, worden uit het oog verloren. Bij CSD willen we dat personen met een verminderde autonomie toch kunnen participeren en zo een deel van hun autonomie terugkrijgen. De Montessori-aanpak en -vorming die we gaan uitwerken in onze diensten voor thuishulp en thuiszorg, heeft net als doel om niet alleen de behoeften, maar ook de persoon en zijn wensen opnieuw centraal te stellen. Zo kunnen we ‘doen met’ in plaats van te ‘doen voor’. Met een betere zorgrelatie, een betere begeleiding en meer autonomie voor de persoon tot gevolg.”
U vindt de lijst van de 25 ondersteunde projecten, met een korte beschrijving en de gegevens, in de kantlijn (onder ‘Bijkomende informatie ‘).