Tien pilootprojecten om trauma bij kinderen te voorkomen
OverHoop, is de naam die de Koning Boudewijnstichting gaf aan een initiatief van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits om ontwikkelingstrauma’s bij kinderen te voorkomen. Een jury van de Koning Boudewijnstichting selecteerde tien projecten. Zij ontvangen samen 886.390 euro. De middelen worden door minister Crevits vrijgemaakt voor een versterkte aanpak van de problematiek. Vlaanderen wil met het OverHoop-traject pionier zijn in het vroegtijdig detecteren van kwetsbaarheden bij kinderen en hun gezin.
Internationaal onderzoek geeft aan dat de helft van de bevolking voor de leeftijd van 18 jaar te maken kreeg met één of meerdere ingrijpende ervaringen. Vaak denken we aan mishandeling of verwaarlozing, maar ook moeilijke scheidingen, psychiatrische problemen of verslaving bij een ouder zijn ingrijpende gebeurtenissen die diepe sporen kunnen achterlaten. Wanneer negatieve ervaringen zich opstapelen en een kind zich niet gehoord of gesteund voelt, vergroot het risico op ontwikkelingstrauma. Ontwikkelingstrauma ontstaat op jonge leeftijd, maar is ook een bedreiging voor het welzijn en de gezondheid in latere levensfasen en zelfs voor volgende generaties.
Daarom is er samen met minister van Welzijn Hilde Crevits beslist om meer in te zetten op kennis, bewustzijn en vaardigheden rond negatieve ervaringen en trauma’s in de kindertijd. Dit kan de impact van psychische, sociale of fysieke problemen op latere leeftijd beperken. De Koning Boudewijnstichting kreeg de opdracht om hulp- en zorgverleners in de eerstelijnszones in Vlaanderen en Brussel in hun dagelijkse werking bewust te maken van het belang van de eerste levensjaren van een kind. Bijvoorbeeld door alert te zijn voor stress of plotse veranderingen in een gezin zoals een scheiding, een overlijden, verslavingsproblematiek, …
De stichting werkt samen met een consortium van experts uit verschillende domeinen, waaronder kinderpsychiaters, academici, eerstelijnsorganisaties en ervaringsdeskundigen. De Karel de Grote Hogeschool voert ondersteunend praktijkonderzoek uit en volgt de impact en brede implementatie van de projecten op.
OverHoop is met andere woorden een verhaal over hoop en veerkracht, omdat er in de preventie en aanpak van trauma veel kansen liggen. Minister Crevits benadrukt het belang van dit initiatief: "Het vroegtijdig detecteren van kwetsbaarheden bij kinderen is een cruciale maatschappelijke uitdaging. De geselecteerde pilootprojecten moeten inzichten en houvast bieden aan de zorg- en welzijnspartners binnen onze eerstelijnszones. Het gaat bijvoorbeeld over huisartsen, sociaal werkers en eerstelijnspsychologen. Wie in de eerstelijn actief is, staat heel dicht bij mensen en vervult onmiskenbaar een sleutelrol. De innovatieve projecten bieden hen handvaten om een gesprek aan te gaan met ouders of om in een bepaalde regio met andere zorgverleners zinvol samen te werken. Het is een gevoelig thema dat een mentaliteitswijziging zal vragen tijdens consulten, maar door vroegtijdig kinderen en hun ouders te helpen en kwetsbaarheden te detecteren, kunnen we veel zorgen op latere leeftijd voorkomen.”
Met de projecten zetten we een nieuwe stap in de richting van een samenleving waarin ontwikkelingstrauma geen kans krijgt. Samen werken we aan positieve verandering in het brede welzijns- en zorglandschap en zo ook in het leven van mensen die met ingrijpende gebeurtenissen of trauma te maken hebben.
In totaal voorziet minister Crevits 5 miljoen euro voor de verspreiding van expertise en het aanreiken van concrete tools, waarvan 886.390 euro voor de eerste 10 concrete OverHoop-projecten verspreid over Vlaanderen en Brussel.