Peiling eupinions: aan de vooravond van de verkiezingen krijgen de Belgen stilaan genoeg van oorlogssteun, maar steunen ze Oekraïne nog steeds na twee jaar oorlog
De politici maken zich op voor de Belgische parlementsverkiezingen in juni, maar hun kiezers krijgen stilaan genoeg van de inspanningen om Oekraïne te blijven steunen na twee jaar oorlog met Rusland. Uit de nieuwe peiling van eupinions, met steun van de Koning Boudewijnstichting, blijkt ook dat de meningen van zowel Nederlands- als Franstalige kiezers van alle partijen en politieke strekkingen verdeeld zijn. Dat zorgt uiteraard voor de nodige uitdagingen – en kansen – om een consensus te bereiken over het beleid, in zowel België als de hele Europese Unie.
Deze conclusies werden getrokken uit de recentste driemaandelijkse Europese enquête van eupinions, het initiatief voor opinieonderzoek in Europa van de Bertelsmann Stiftung met de steun van de Koning Boudewijnstichting. Voor de peiling werden in december 2023 zo’n 13.000 EU-burgers bevraagd, onder wie 1.112 Belgen. Het betrof respondenten van alle politieke strekkingen, gaande van links tot rechts, en hun opvattingen over Oekraïne.
Voor belangrijke kwesties, zoals het EU-lidmaatschap voor Oekraïne of de bewapening van het land, lijkt de steun in België af te zwakken. Op dit moment is 58% van de Belgische kiezers voorstander van de toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie de komende jaren. Dat is iets minder dan het Europese gemiddelde van 60 % en minder dan de 62% van de Belgen die in september 2023 nog hun steun uitspraken én het laagste niveau in België toen 65% zei voorstander te zijn net na de invasie van Rusland op 24 februari 2022.
De Belg staat iets positiever tegenover het leveren van wapens aan Oekraïne dan de gemiddelde EU-burger: 58% schaart zich achter dit idee, terwijl dat in de hele EU slechts 55% is. Afgelopen juni stemde echter nog 65% van de Belgen voor wapenleveringen van de EU aan Kiev.
Aan de vooravond van de Belgische federale verkiezingen op 9 juni – gelijktijdig met de Europese verkiezingen voor het Europees Parlement – kwamen uit de gegevens over de voorkeuren voor het Oekraïne-beleid in samenhang met de politieke overtuigingen enkele trends voort, maar bleek ook dat de meningen over de aanpak van Rusland en de oorlog duidelijk verdeeld zijn, zelfs bij kiezers van dezelfde partij.
Over het algemeen steunt de 60% van de Belgen die op Nederlandstalige lijsten stemmen Kiev iets meer dan de Franstaligen. Op de vraag of ze bereid zijn om de import uit Rusland te beperken, zelfs als dat betekent dat brandstof duurder wordt, antwoordt 65% van de Vlamingen bijvoorbeeld ja, terwijl dat in Wallonië maar 61% is.
Terwijl linkse en centrumlinkse kiezers uit heel Europa Oekraïne sterker steunen dan hun rechtse tegenhangers, lijken de linkse Franstaligen in België, en dan vooral de aanhangers van de PTB, sceptischer dan hun Europese collega’s. Zo’n 70% van de PTB-stemmers is tegen het bewapenen van Oekraïne, net als 57% van de kiezers van de Vlaamse zusterpartij PvdA. Hoe complex deze materie is, wordt nog maar eens benadrukt door het feit dat er bij slechts twee Belgische partijen een meerderheid is die zich tegen het EU-lidmaatschap van Oekraïne kant: de PTB aan Franstalige, linkse zijde en het Vlaams Belang aan Nederlandstalige, rechtse zijde. Toch zou een fikse 47% van de Vlaams Belang-aanhangers en 43% van de PTB-kiezers stemmen vóór de toetreding van Oekraïne tot de EU.
Van alle EU-burgers schaart 55% zich nu achter de wapenleveringen van de EU aan Oekraïne, terwijl dat in september 2023 nog 60% was, en het jaar daarvoor zelfs nog 62%. Van alle landen die in detail werden onderzocht, toont Polen zich het meest optimistisch. Het verzet van de Italianen tegen wapenleveringen steeg dan weer naar 60%, ten opzichte van 53% in september 2023. Alleen de centrumlinkse kiezer is er nog sterker voorstander van het idee.
“Hoewel de publieke opinie over de reactie van de EU op de crisis in Oekraïne duidelijke trends vertoont, benadrukken opmerkelijke uitzonderingen en verschillen tussen de lidstaten hoe complex het probleem is”, stellen Catherine de Vries en Isabell Hoffmann van eupinions. “Aangezien de geopolitieke dynamiek zich blijft ontwikkelen, wordt die nuances begrijpen en er rekening mee houden cruciaal voor effectieve beleidslijnen en reacties binnen de Europese Unie."