Mede-eigendom staat of valt met geëngageerde eigenaars

Kopers van een flat staan niet altijd stil bij het feit dat ze ook mede-eigenaar worden van het hele gebouw. Met de opgefriste ‘Praktische gids voor mede-eigenaars’ wil de Koning Boudewijnstichting ze behoeden voor onaangename verrassingen.

De advocatenkosten voor de doka (donkere kamer om de foto's te ontwikkelen) en de opslagruimte in een kelder in Schaarbeek, waarvan fotograaf Lieven Nollet en kunstenares en docente Marie Ange Demuysere eigenaar zijn, blijven oplopen. Voor elke uitgave of voor elke bijdrage aan het werk- en reservekapitaal van de mede-eigendom moet de syndicus de andere eigenaars aanmanen tot betaling. “Op de jaarlijkse vergaderingen zijn alleen mijn man en ik er, samen met de syndicus. Van de andere eigenaars komt niemand opdagen. Ze sakkeren ook wel op onze beslissingen.”

Het contrast met het gebouw waar Marie Ange Demuysere en haar man hun eigen atelier en woning hebben, is groot. Die flat bevindt zich in een Belle Epoque-gebouw uit het begin van de 18de eeuw aan de Wolvengracht in Brussel, waar ook het ter ziele gegane restaurant Belga Queen was. De flat zelf deed ooit dienst als computerruimte van de bank die er gevestigd was.

Een complex en beschermd gebouw, met veel Europese ambtenaren als mede-eigenaar die niet vertrouwd zijn met de Belgische wetgeving. Een gebouw waarvoor veel kosten moeten worden gemaakt. Op dit moment staan de renovaties van het dak, de elektriciteit en de verwarming op het programma.

Toch draait de mede-eigendom aan de Wolvengracht soepel. Zelfs een malafide syndicus, met wie de samenwerking ondertussen beëindigd is, heeft deze woongemeenschap niet kapot gekregen. “Omdat het een gemeenschap is”, zegt Demuysere. Dat is volgens haar de sleutel. “Iedereen respecteert elkaar. Iedereen wordt gezien als een volwaardige deelnemer, ongeacht hoe groot of hoe klein zijn eigendom is.” En ze delen de liefde voor dit bijzondere gebouw.

Nieuwkomers verwelkomen

“Alles in een mede-eigendom staat of valt met het engagement van de eigenaars”, zegt Demuysere. Zelf nam ze al snel een rol op en spoorde ze andere mede-eigenaars aan zich ook in te zetten. Ze was zelfs een tijdje duovoorzitter, tot de raad van mede-eigendom werd ingevoerd. Vergaderingen van mede-eigenaars vinden nog steeds bij hen plaats – “ik heb grote tafels”.

Demuysere trekt ook de dringende en grondige restauratie van het dak, waarvoor zij de architect heeft gezocht. De helft van de kosten zijn voor rekening van de grootste eigenaar, maar het blijft een serieuze oefening. Toen ze net in het gebouw kwam, was er een mede-eigenaar die de anderen probeerde op sleeptouw te nemen tegen deze eigenaar. Uiteindelijk vonden ze, met de hulp van de advocaat-bemiddelaar die de grootste kavel beheert voor diens eigenaar, een “manier om overeen te komen”.

Discussie over kosten of investeringen is er nu niet meer onder de negentien mede-eigenaars. “Als je uitlegt waarom het nodig is, gaan ze akkoord en betalen ze zoals de wet het voorschrijft.” Ook met individuele mede-eigenaars valt alles op te lossen, zoals Marie Ange onlangs nog ondervond toen bleek dat zij per ongeluk opdraaide voor een deel van de waterrekening van een buurman. Een vriendelijk gesprek volstond.

Nochtans is er behoorlijk wat verloop onder de bewoners. Nieuwkomers worden onder de vleugels genomen. “We vertellen hoe onze mede-eigendom georganiseerd is, hoe we dat aanpakken, wat belangrijk is. Zoals de beslissing om een eigen poetsvrouw in dienst te nemen voor wie wij sociale bijdragen betalen.” Ze vindt het evident om daar tijd voor te nemen, ook al omdat zij, zovele jaren geleden, toen ze de flat aan de Wolvengracht ontdekte, een warm welkom, een glas wijn en veel informatie voorgeschoteld kreeg van de bovenbuur.

Handige informatie

Om potentiële kopers en verkopers goed en tijdig te informeren heeft de Koning Boudewijnstichting de laagdrempelige ‘Praktische gids voor mede-eigenaars’ een update gegeven. De wet op de mede-eigendom werd in september 2021 aangepast.

Deze brochure geeft (potentiële) mede-eigenaars meer informatie over wat te verwachten: waar moet je op letten wanneer je koopt of verkoopt, wat doet een syndicus, welke documenten heb je nodig, hoe werkt een mede-eigendom, hoe zit het met de verdeling van de kosten, enz. De gids kwam tot stand in samenwerking met de Federatie van het Notariaat.

Meer informatie zou in elk geval handig zijn, vindt Marie Ange Demuysere. “Ik wist zelf niet waar ik in stapte. Ik wist niet eens dat het om een beschermd gebouw ging. Het is belangrijk dat eigenaars weten dat er grote kosten kunnen zijn en dat zij die mee moeten betalen. En vooral dat ze beseffen dat een mede-eigendom een sociaal gebeuren is. Iedereen heeft de plicht om ervoor te zorgen dat die goed loopt.”