Digitaal leren maakt meer maatwerk mogelijk

Basisschool STEMpel uit Brugge zet stevig in op digitaal leren. Vanaf het tweede leerjaar beschikt iedereen er over een chromebook. Het stimuleert kinderen tot onderzoekswerk en om ervaringen uit te wisselen. Tijdens de lockdown bleek dit een grote meerwaarde, de leerlingen waren al vertrouwd met online leren. De school krijgt in haar digitaliseringstraject ondersteuning van het innovatieplatform Veranderwijs.nu, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

“Onze school zet al een langere tijd in op STEM-onderwijs. Op basis van de ervaringen met de leerlingen stelden we vast dat de klassieke onderwijsmethodes beperkter zijn en dat ICT bepaalde voordelen biedt”, zegt directeur Cindy Cottenjé. ‘STEM’ staat voor science, technology, engineering en maths, de Brugse basisschool heet dan ook STEMpel. “We besloten de helft van de lestijden te besteden aan digitaal onderzoekswerk met de leerlingen. Daarbij zorgen we ervoor dat alle domeinen aan bod komen. Denk bijvoorbeeld aan een vak als wereldoriëntatie. Het is veel boeiender als kinderen zelf op zoek kunnen gaan naar informatie.”

Chromebook

De school investeerde in een chromebook voor elke leerling vanaf het tweede jaar. Chromebooks draaien op een systeem van Google: Google OS. De gegevens worden ‘in the cloud’ beheerd. Aanvankelijk introduceerde de school de chromebooks enkel in de derde graad. “Voor de jongste leerlingen werkten we een tijdje samen met de stadsbibliotheek, maar de vele verplaatsingen waren niet altijd vanzelfsprekend. We namen dus de beslissing om ook voor jongere leerlingen in een chromebook te investeren. Dat was tijdens de lockdown een enorm pluspunt: iedereen beschikte thuis over een toestel en was er mee vertrouwd, de lessen konden zonder al te veel aanpassingen gewoon doorlopen. In die zin hadden we dus wel een voorsprong.”

Digitale vaardigheden

Dit schooljaar werden de chromebooks nog intensiever gebruikt. Voor alle lessen werkt men nu met Google Classroom. “Dat is een platform waar de leerkracht per vak taken klaarzet, zoals een opdracht in een werkboek of een digitale opdracht. Je kan de taken overzichtelijk weergeven. De leerkracht kan er instructiefilmpjes aan koppelen zodat iedereen heel zelfstandig kan werken. De leerlingen verwerken leerstof, maar scherpen tegelijkertijd hun digitale vaardigheden aan. Ze reageren ook heel enthousiast. Er is veel variatie mogelijk en je kan zorgen voor programma’s die heel goed aansluiten op de leerinhoud. Bij rekenen is het nog steeds belangrijk dat bijvoorbeeld de tafels van vermenigvuldiging gedrild worden. Vroeger was dat soms saai omdat steeds dezelfde oefeningen terugkwamen. Met de online tool Calcupal hebben de leerlingen niet het gevoel dat het om driloefeningen gaat, ze zijn dus meer gemotiveerd.”

Samenwerking

Niet alle leerlingen kunnen even vlot overweg met digitaal leren, maar directeur Cottenjé vertelt dat ze elkaar op weg helpen. “Dat gebeurt heel spontaan. Voor de meeste leerlingen zijn de chromebooks een verrijking omdat ze meer informatie oppikken en dat ook delen, ze onthouden de leerstof beter en leren verbanden te leggen. Groepswerk is ook nog steeds belangrijk, de leerlingen moeten bijvoorbeeld de informatie die ze vonden, samenbrengen in een presentatie. Dat kan via een gedeeld document. Daar kunnen ze ook thuis aan voortwerken; ze hebben immers allemaal een login en een mailadres. Door het zelfstandig werken, komt er voor de leerkracht ruimte vrij om kinderen te begeleiden die wel een face to face aanpak nodig hebben. Maatwerk en differentiatie zijn immers heel belangrijk.” Ook de rol van de leerkracht evolueert. In het klassieke systeem is de methodiek gebaseerd op het overbrengen van kennis, nu is de leerkracht eerder een begeleider in het leerproces. Het aantal digitale lesuren kan variëren. Sommige lesinhouden worden nog steeds klassikaal gegeven, herhalingen gebeuren doorgaans digitaal. Spelletjes kunnen ook, maar die zijn dan van educatieve aard. Het pedagogisch spelaanbod groeit stelselmatig. Ook in de kleuterklassen krijgen online tools een plaats, maar dan via tablets. Op die manier krijgen ze het digitaal leren al vroeg in de vingers.

Opleiding leerkrachten

De leerkrachten kregen een opleiding om met Google te werken. “We geven het goede voorbeeld en werken zelf ook digitaal, bijvoorbeeld voor de teamvergaderingen.” De scholengroep waartoe STEMpel behoort, Impact, zag al snel de meerwaarde in van chromebooks en wil de aanpak nu doortrekken naar alle andere scholen. “We ontwikkelden voor het volgend schooljaar een platform dat nog verder gaat: Blended Teaching/Learning. Sleutelwoorden daarbij zijn de kracht van innovatie en samenwerken, het bevorderen van de autonomie en de leereffectiviteit. We schreven daarover een visietekst en gingen na hoe we Blended Teaching/Learning kunnen inzetten. Maar het is niet de bedoeling om alle papieren boeken weg te doen. Het blijft immers belangrijk dat leerlingen ook goed leren schrijven. We streven echt wel naar een evenwicht. ICT is geen doel op zich, wel een goed hulpmiddel. Onze focus blijft liggen op de leerresultaten. We toetsen systematisch af of ICT al dan niet een positief effect heeft.”