Verhaal

Werkers en wandelaars in heerlijk Heers

2020

Net buiten de dorpskom van Heers, in het zuiden van Limburg, ontdekken wandelaars sinds afgelopen zomer een stukje groen dat voorheen slechts bij uitzonderlijke gelegenheden publiek toegankelijk was: het Kasteelpark van Heers. Vrijwilligers werken er al enkele jaren om het domein rond het kasteel weer begaanbaar en aantrekkelijk te maken. Ze kregen daarvoor steun van Buurten op den Buiten, het programma van de Koning Boudewijnstichting en de Vlaamse Landmaatschappij dat projecten ondersteunt die de sociale cohesie in landelijke gebieden versterken.

“Je kwam hier een beetje in de sfeer van Doornroosje, de zogeheten percée achter het kasteel was helemaal dichtgegroeid”, vertelt Paul Lambrechts van de vzw Heerlijk(heid) Heers. “We hebben hier een heleboel bomen weggehaald.” De percée, het grote hellende grasveld is grotendeels weer opengemaakt, net als de zichtlijn naar de vijver achterin.

Al sinds 2017 is de vzw aan het werk in het 20 ha grote kasteelpark dat al jarenlang niet meer onderhouden was. Caroline Geerts, mede-oprichtster van de vzw, neemt ons even mee terug naar het begin. “Het Kasteel van Heers en het park eromheen zijn eigendom van de burggraaf Ronaldo Desmaisières. Ja, inderdaad, alles hier is nog in privébezit. De burggraaf woont echter sinds 2014 elders, bij zijn zoon. De familie heeft de middelen niet om dit kasteel, dat ongeveer 1.000 jaar oud is, te onderhouden. Na een paar jaar ontstond bij enkelen van ons het idee dat het toch jammer was dat de mensen van Heers niet op zijn minst in het park konden komen. De burggraaf was akkoord dat we het toegankelijk zouden maken en onderhouden, en gaf ons gebruiksrecht.”

Spierkracht

Intussen staan we enkele jaren verder. Jaren waarin vooral veel energie, tijd en spierkracht is ingezet door een grote groep van vrijwilligers, met een zeer actieve kern van zowat dertig mensen en nog een zeventigtal anderen eromheen die af en toe bijspringen. Ook aan de zijkant van het kasteel zijn heel wat bomen weggehaald of teruggesnoeid tot de haag die ze ooit waren. Zo werd de ‘parterretuin’ weer zichtbaar zoals hij ook op een 500 jaar oude afbeelding te zien was. Enkele vrijwilligers zijn er net bezig nog extra zomerbloeiers aan te planten.

In de voorbije jaren kreeg de vzw enkele keren steun via de projectoproepen van Buurten op den Buiten, dat projecten ondersteunt die de sociale cohesie in landelijke gebieden stimuleren. Daarmee konden al eens zware machines worden gehuurd, of materialen worden aangekocht.

Picknicken

We wandelen verder door de tuin. “En hier stond een tuinhuis dat niet echt bij het kasteel paste”, wijst Paul Lambrechts aan. Toen bleek dat dat bovendien op een betonnen bouwplaat stond die zich enkel met zeer grove middelen zou laten verwijderen, werd een veel leukere oplossing bedacht: nu wacht een groot dam- en schaakbord op spelers. “Onze lieve buurman die hier net buiten het domein woont, heeft de grote houten schaakstukken gemaakt.”

En de spelers, die komen. Net als de wandelaars, de nieuwsgierigen, de toeristen, de rustzoekers en de picknickers: met enige vertraging door de maatregelen in de strijd tegen het coronavirus, staat de grote smeedijzeren poort van het park nu elk weekend open. “Per weekend komen er meer dan 500 bezoekers”, vertelt Paul Lambrechts niet zonder trots. Wie wil, kan een ligstoel lenen voor een luilekkere pauze.

Nieuwe vrienden

Maar het park is zoveel meer dan een groene oase. Het opknapproject brengt mensen van alle leeftijden samen, en net dat aspect wil Buurten op den Buiten honoreren. “Ik woon al meer dan 25 jaar in Heers”, vertelt vrijwilliger Ludy, “maar nooit maakte ik zo snel zoveel nieuwe vrienden. Als ik op mijn fiets door het dorp rijd, kom ik armen tekort om naar iedereen te zwaaien.” Er zijn de vrijwilligers voor het tuinierswerk, de lokale jeugdverenigingen die bijvoorbeeld bijspringen bij concerten in de tuin – nu jammer genoeg even opgeschort -, de plaatselijke harmonie die ooit nog feesten van de kasteelheren opluisterde en hier opnieuw kan concerteren, de zo mogelijk nog oudere schutterskring Sint-Sebastiaansgilde die zijn kunde demonstreert…

“Het heeft wat moeite gekost om de mensen van Heers mee te krijgen”, geeft Caroline Geerts toe, “maar nu zijn velen wel bijgedraaid. Zijn wij in ons idealisme al te naïef om hier al die tijd en moeite in te stoppen, aangezien het kasteel en het park nog in privéhanden zijn? Tja, misschien wel… maar we krijgen het niet over ons hart om dit domein te laten verkommeren zonder dat er voor het behoud ervan wordt gevochten. Intussen geven we alvast het park terug aan de buurtbewoners.”

Monument

“We geven het park terug aan de buurtbewoners."
Caroline Geerts
vzw Heerlijk(heid) Heers

De ultieme droom is dat ook het kasteel zelf in andere handen komt en de dringende bewarings-, onderhouds- en restauratiewerken kan krijgen - de Vlaamse overheid is in gesprek met de familie, zo vermeldde de bevoegde minister recentelijk. “Naast Alden Biesen, de basiliek van Tongeren en de abdij van Herkenrode is dit Kasteel van Heers, met zijn enorme tiendenschuur, een van de belangrijkste monumenten van Limburg”, verduidelijkt Caroline Geerts. “En het stucwerk binnen is van hoge kwaliteit”, vult Paul Lambrechts aan. Er zijn redenen genoeg om het niet verder te laten aftakelen, maar dat zal een budget en kennis vergen die de capaciteiten van de vzw ver te buiten gaan. “Maar dat houdt ons niet tegen om met het park al te tonen wat mogelijk is!”

Over Buurten op den Buiten

Buurten op den Buiten erkent de kracht van kleinschalige lokale initiatieven voor de sociale cohesie in landelijke gebieden en geeft dit engagement een financieel duwtje in de rug via een jaarlijkse oproep. Sinds 2012 is de Vlaamse Landmaatschappij de vaste partner van de Koning Boudewijnstichting voor Buurten op den Buiten. Bij de recentste projectoproep voor 2019-2020 werden 46 projecten geselecteerd, die elk tussen 750 en 5.000 euro steun ontvangen, samen goed voor 200.000 euro.

Andere verhalen
Engagement dat inspireert!

Bezoek aan twee inspirerende lokale initiatieven in de provincie Luxemburg

Lokaal Lokale initiatieven

« De bezoeken stellen ons in staat de realiteit op het terrein te begrijpen en de impact voor de ondersteunde projecten te ontdekken. »
Brieuc Van Damme
CEO van de Koning Boudewijnstichting

Samen brood bakken en tijd maken om verhalen, zorgen en dromen te delen

Lokale initiatieven

“Dit project biedt me de kans om bezig te zijn met het mooiste ambacht dat er is. Meer nog, ik kan de kennis en kunde doorgeven aan volgende generaties!”
Giel Creemers
drijvende kracht achter het project

Integratie als hart onder de riem

Lokale initiatieven

"Het buurthuis Cardijn speelt een bijzonder belangrijke rol bij het samenbrengen van mensen in deze moeilijke tijden."
Brieuc Van Damme
CEO van de KBS

Andere projectoproepen

2025A - Projectrekeningen in de schoot van de Koning Boudewijnstichting

De Stichting helpt geld inzamelen voor vernieuwende initiatieven die het algemeen belang dienen. Giften voor projectrekeningen zijn fiscaal aftrekbaar.

Open

2025A - Solidariteitsrekening Scholen in de schoot van de Koning Boudewijnstichting

Scholen zamelen gift in om leerlingen uit kwetsbare gezinnen discreet financieel tegemoet te komen en het hen zo mogelijk maken met gelijke kansen het schooljaar te doorlopen.

Open

Een Hart voor West-Vlaanderen

Steun van het Streekfonds West-Vlaanderen aan projecten voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren in West-Vlaanderen.

Bekendgemaakt

Andere Fondsen en filantropieformules

Jeannine en Louise Jacquemotte (Fonds)

Wereldwijd, steun aan arme mensen en kinderen op het gebied van gezondheid en bescherming van biodiversiteit. In België, steun aan kankerpatiënten en voor het erfgoed van Hoei.

Germaine Thibaut (Fonds)

Inzet voor het welzijn van kwetsbare inwoners in Halle. Preventie en bestrijding van levensbedreigende ziekten, met name kanker. Humanitaire, medische noodsituaties in de wereld…

Uccle - BabbelBike ASBL (Projectrekening)

fietsritten aanbieden aan mensen met beperkte mobiliteit, senioren, zieke en/of geïsoleerde mensen; het wordt een moment van intergenerationeel delen met onze vrijwilligers

Andere persberichten

Buurten op den Buiten: 42 buurtinitiatieven in landelijk gebied ontvangen in totaal €189.423

04 06 2024

42 projecten ontvangen dankzij ‘Buurten op den Buiten’ een financiële bijdrage van €1000 tot €5000, met een totaalbedrag van €189.423. Buurten op den Buiten ondersteunt zo projec…

Debuutkortfilm van jonge Kortrijkzane geselecteerd voor FilmFest Oostende

22 12 2023

The Reject, de kortfilm van de jonge Kortrijkse Sandy Kelemba, is geselecteerd voor FilmFest Oostende. Ze werd gecoacht via het Fonds Strandschelp, Streekfonds West-Vlaanderen.

De Koning Boudewijnstichting in uw buurt in 2022

05 07 2023

De regionale Snapshots 2022 geven een overzicht van de door de KBS gesteunde initiatieven en individuen per provincie en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.