
Den Horenbos in Lubbeek: een groene ontmoetingsplek voor de buurt
Wat doe je als je een hart hebt voor de natuur én je buurt en er staat 1,6 ha bos te koop? Je verzamelt een groep van gelijkgestemden om het samen aan te kopen en maakt er een buurtbos van. Een plek waar iedereen welkom is, samen kan werken, samen kan genieten. Dat is in een notendop het verhaal van het burgerinitiatief den Horenbos in Lubbeek, een van de 43 projecten die steun kreeg van Buurten op den Buiten, een initiatief van de Koning Boudewijnstichting in samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij.
Aan de ingang van den Horenbos staat een mooi groot bord met een plattegrond en uitleg over de begroeiing, wandelpaadjes en picknickplaatsen. Een zelfgemaakte houten bank nodigt uit om even op te verpozen. En er is ruimte voor fietsen, want veel buurtbewoners maken af en toe een fietstochtje naar hun bos. Hun bos, want den Horenbos is het eigendom van zes gezinnen-mede-eigenaars.
“Een tweetal jaren geleden stond hier plots een bordje met te koop,” zegt Liesbeth Smeyers, een van de mede-eigenaars. “Toen was het een stervend fijnsparrenbos. Mijn man en ik speelden met het idee om het te kopen. We geraakten erover aan de praat met een van de buren en die had daar ook al aan gedacht. Samen legden we onze plannen voor aan nog een groep andere buren die misschien interesse zouden hebben.” De bal geraakte aan het rollen en enkele e-mails en gesprekken later besloot een groep van zes gezinnen naar een notaris te stappen.
“Voor de notaris was het de eerste keer dat zes families samen een bos in mede-eigendom wilden kopen,” lacht Liesbeth. “Voor we naar de notaris gingen, hadden we al een feitelijke vereniging opgericht en goed doorgeboomd over waarom we het bos zouden kopen: niet als investering, wel om er een mooi stukje natuur van te maken én dat open te stellen voor publiek. Het is belangrijk dat soort zaken vooraf uit te klaren, ook wat er bijvoorbeeld gebeurt als iemand van ons uit het project zou willen stappen of wegvalt.”
Meer dan gewoon wat bomen
Een bos gezond maken en onderhouden is niet evident. Gelukkig heeft Jan Seynaeve, een mede-eigenaar, daar veel ervaring mee. “We willen van den Horenbos een sterk en weerbaar bos maken. Met bossen moet je echt vooruitdenken, zeker met de klimaatverandering die heel snel gaat. Daarom hebben we bijvoorbeeld gezorgd voor veel verschillende soorten bomen en begroeiing, die ook de bodem verbeteren. Dood hout is dan weer prima voeding voor andere planten en trekt insecten aan. En we laten de natuur haar gang gaan. Planten die vanzelf beginnen groeien laten we zo veel mogelijk staan.”
In den Horenbos staan een vijftiental versierde houten palen: eentje beschilderd als een totem met voor elk van de zes gezinnen een gezicht, eentje waar je op kan klimmen, eentje met een gedicht in uitgebeiteld. Kloempenpalen worden die genoemd. Kloempen zijn groepjes van tot wel 40 jonge bomen van dezelfde soort. In groep groeien bomen beter. Uiteindelijk blijft van zo’n kloemp de mooiste en sterkste boom over. Traditioneel wordt elke kloemp gemarkeerd met een kloempenpaal. Zo ook in den Horenbos: gezinnen uit de buurt hebben geholpen met het aanplanten van de bomen en mochten hun creativiteit loslaten op de kloempenpalen.
Wie geen ervaring heeft met bosbouw en toch een eigen den Horenbos wil aanleggen, kan terecht bij de plaatselijke bosgroep. “Zij adviseren de eigenaars over de administratieve procedures, de mogelijke subsidies en het technische beheer,” licht Jan toe. “Ze kunnen ook helpen bij het kappen van bomen of bij nieuwe aanplantingen.” In den Horenbos zetten de eigenaars ook uitheemse soorten. Vooral klimaatrobuuste bomen die bestand zijn tegen droogte, hevige regenval en stevige rukwinden. Er staan dus niet alleen haagbeuken, esdoorns en lindes, maar ook soorten die tot de verbeelding spreken, zoals de Amerikaanse tulpenboom en de sequoia sempervirens, beter bekend als de kustmammoetboom, die in zijn normale habitat tot meer dan 100 meter hoog kan worden.
Een hongertje? Geen probleem!
Den Horenbos is geen voedselbos, maar er valt wel wat te knabbelen. Vooral langs het wandelpad staan allerlei struiken en (klim)planten met eetbare vruchten: mispel, duindoorn, zwarte bes, druiven, … Ooit al gehoord van de chocoladerank? Die heeft eetbare bessen die licht smaken naar… jawel, chocolade!
Een bos hebben brengt natuurlijk wel wat werk met zich mee. Eerst om het gezond en toegankelijk te maken. Daarna om het te onderhouden. Al valt het volgens Liesbeth best mee: “Iedereen heeft zo’n beetje zijn eigen taken. Hedwig en Paul onderhouden de paadjes, Jan zorgt dat de jonge boompjes vrij blijven, Ingrid neemt graag foto’s voor ons archief en als je een bericht stuurt naar het e-mailadres van onze groep, kom je bij een andere Jan uit. Een drietal keer per jaar, zo ongeveer om de vier maanden, hebben we een werkdag. Ook de buurtbewoners steken dan de handen uit de mouwen. Dan zorgen we natuurlijk voor wat lekkers.”
Met de middelen van Buurten op den Buiten konden de mede-eigenaars de paden verbeteren met houtschors, een nieuwe bank maken, nog wat bijkomende struiken plaatsen en een buurtfeest organiseren om den Horenbos in te huldigen. Dat openingsfeest trok veel buurtbewoners. Ze werden warm onthaald, met een uitgebreid buffet vol zelfgebakken zoete en hartige taarten, cakes en koeken en natuurlijk ook koffie en andere drankjes.
“Samen hebben wij het bos gekocht, niet als investering, wel om er een mooi stukje natuur van te maken én dat open te stellen voor publiek.”
De buurtbewoners zijn enthousiast over het initiatief. Elkaar zien doet deugd, zeker na de lange coronamaanden. Ook al wonen ze landelijk, een toegankelijk bos is voor gezinnen een grote meerwaarde. “Wij hebben een poortje gemaakt zodat we vanuit de tuin naar het bos kunnen”, glundert een jonge mama. “Geweldig dat onze kinderen echt in een bos kunnen spelen. En we vinden het ook heel fijn om onze buren beter te leren kennen.”
Over Buurten op den Buiten
Jaarlijks lanceren en Koning Boudewijnstichting en de Vlaamse Landmaatschappij een oproep van ‘Buurten op den Buiten’. Bewoners die een project willen realiseren dat de kwaliteit van het leven en de contacten tussen de buurtbewoners in een dorp of buurt willen verbeteren kunnen tot 5.000€ steun ontvangen. Zeker na een jaar van afstand houden en contacten beperken is het nodig de sociale cohesie in landelijke gemeenten te versterken. Bij de recentste projectoproep werden 43 buurtinitiatieven geselecteerd, die elk tussen 1.000 en 5.000 euro ontvangen, samen goed voor 200.000 euro.
Andere verhalen
Engagement dat inspireert!

Samen brood bakken en tijd maken om verhalen, zorgen en dromen te delen
Lokaal en regionaal burgerengagement
“Dit project biedt me de kans om bezig te zijn met het mooiste ambacht dat er is. Meer nog, ik kan de kennis en kunde doorgeven aan volgende generaties!”

Integratie als hart onder de riem
Lokaal en regionaal burgerengagement
"Het buurthuis Cardijn speelt een bijzonder belangrijke rol bij het samenbrengen van mensen in deze moeilijke tijden."

Werkers en wandelaars in heerlijk Heers
Lokaal en regionaal burgerengagement
“We geven het park terug aan de buurtbewoners."
Andere projectoproepen

2023B - Solidariteitsrekening Scholen in de schoot van de Koning Boudewijnstichting
Als school giften inzamelen om leerlingen uit kwetsbare gezinnen discreet financieel tegemoet te komen en het hen zo mogelijk maken met gelijke kansen het schooljaar te doorlopen…
Open
Vis mon village !
Projecten met een lokale, participatieve dynamiek die de levenskwaliteit in een dorp ten goede komen en de contacten tussen uiteenlopende bevolkingsgroepen stimuleren
Loopt binnenkort af!
Générations Solidaires 2023
Voor solidaire, innovatieve burgerinitiatieven die het sociale weefsel tussen de generaties versterken en die het dagelijks leven aangenamer maken.
BekendgemaaktAndere publicaties en cijfers
Andere Fondsen en filantropieformules

G1000 (Fonds Vrienden van)
Filantropen steunen projecten van het platform G1000, een onafhankelijk kenniscentrum voor democratische innovatie in België.
Amon
Uitbouw van een polyvalente ontspannings- en therapieruimte in vier campussen van de vzw Amon.
't Muzenestje (Fonds)
Het Fonds steunt projecten die een warme, menselijke boodschap brengen voor de lokale bevolking in de streek van Roeselare.
Andere persberichten

Minister Demir bezoekt project ‘Ovenbuur’ in Bocholt
Op zaterdag 22 oktober bezocht Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir het project ´Ovenbuur´, een gemeenschapsinitiatief in Bocholt bij een unieke windmolen.
‘Wat te doen… wanneer een naaste overlijdt?’, een praktische gids in moeilijke tijden
De praktische gids ‘Wat te doen … wanneer een naaste overlijdt?’, opgesteld door de KBS en de Federatie van Notarissen werd geüpdatet.

1 jaar na de overstromingen: een overzicht van de solidariteitsbeweging via de KBS
Een jaar na de overstromingen van 2021 maakt de KBS de balans op van de vrijgevigheid van de vele schenkers die hun solidariteit met de slachtoffers kwamen betuigen.