Data verzamelen in de strijd tegen ondervoeding

Een op de twee kinderen in Zuid-Kivu, in het oosten van Congo, is chronisch ondervoed. Met de steun van de KBS ontwikkelt Kesho Congo software om patiëntjes strakker op te volgen en via data-onderzoek oplossingen te vinden voor dit hardnekkige probleem.

Het oosten van de Democratische Republiek Congo haalt al decennia het nieuws om de verkeerde redenen. Rebellenlegers maken de regio onveilig. De gevolgen laten zich op alle vlakken voelen, niet in het minst bij kinderen. Officieel is een op de twee chronisch ondervoed, “het zichtbare deel van de ijsberg, de reële cijfers liggen nog hoger”, zegt dokter Adolphe Nyakasane, directeur en pediater in het voedingscentrum van de ngo Kesho Congo die werkt rond gezondheid en voeding, onderwijs en landbouw.

“Het geweld heeft geleid tot diepe ellende bij de bevolking in de dorpen.” Veel boeren laten hun velden braak liggen en trekken massaal naar de stad, waar het veiliger is maar het leven ook veel duurder is. Gezinnen hebben te weinig geld om de vele monden voldoende te eten te geven.

Ook andere factoren spelen een rol: onwetendheid over wat gezonde voeding is, huiselijk geweld waardoor moeders, murw als ze zijn, niet meer toekomen aan de zorg voor hun kinderen, of ziekten zoals spijsverteringsaandoeningen, die ondervoeding tot gevolg hebben.

Kesho Congo ontwikkelde, met de steun van de KBS, een voedingsprogramma in zijn voedingscentrum waar een team van voedingsdeskundigen, artsen en gezondheidsassistenten wekelijkse workshops organiseren over gezonde voeding, hygiëne, vaccinatie en family planning, en chronisch ondervoede kinderen opsporen en behandelen.

Alle kinderen jonger dan vijf jaar worden gewogen, de lengte en de hoofd- en de armomtrek worden gemeten. Ze krijgen een pap op basis van maïs, sorghum en soja, verrijkt met een proteïnerijke peulvrucht, de cowpea. Kinderen die strakker moeten worden opgevolgd, krijgen voor de rest van de week porties van de meelmix en het concentraat mee naar huis.

Dit proteïneconcentraat wordt geproduceerd in een eenheid van Kesho Congo in Ruzizi. Ze leveren dit aan 15 andere voedingscentra en ziekenhuizen, waaronder het ziekenhuis van Panzi waar dokter Denis Mukwege directeur is, winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede en de Afrikaprijs van de KBS.

Impact van oplossingen meten

Het team van dokter Nyakasane heeft ondertussen een boel gegevens over de kinderen die ze behandelen voor ondervoeding. “Maar papier kan makkelijk verloren gaan. Met slapende data ben je bovendien niks. Je moet ze benutten voor onderzoek, om de problematiek te doorgronden en oplossingen voor te stellen.”

Hij trok daarom naar de KBS met het voorstel om software te laten ontwikkelen, zodat de behandelde kinderen makkelijker kunnen worden opgevolgd. “De gegevens worden zo langer bijgehouden, op een veilige manier, en ze zijn toegankelijker voor wetenschappelijk onderzoek.”

“De data helpen ons om de impact van ons werk te meten en beter te begrijpen welke factoren ondervoeding veroorzaken. We willen ook bestuderen welke de bijdrage is van lokale oplossingen tegenover geïmporteerde, en uitzoeken hoe pediaters in ziekenhuizen en stakeholders in de lokale gemeenschappen ondervoeding bij kinderen kunnen voorkomen.”

Op basis van de antwoorden op deze onderzoeksvragen worden voorstellen geformuleerd om de gezondheid en de voeding van kinderen te verbeteren voor het Nationaal Voedingsprogramma en voor beleidsmakers die zich bezighouden met gezondheid.

Software in hele land verspreiden

Kinshasa Digital Academy, een opleidingscentrum in de Congolese hoofdstad dat gesteund wordt door het Fonds Marie Antoinette Carlier, had de technische expertise voor de software in huis. Nyakasane: “We wilden alle informatie over de kinderen in ons centrum kunnen ingeven: identiteit, gewicht en lengte, arm- en hoofdomtrek, vaccinaties, andere relevante gegevens uit het intakegesprek. We vroegen ook om de groeicurves te integreren, zodat we een idee hebben van groeiachterstand en ondergewicht.”

Kinshasa Digital Academy ging enthousiast aan de slag en bleef ook na de eerste oplevering de software verfijnen. “We vroegen ook om deze tool toegankelijk te maken zonder internetverbinding. Onze partners in voedingscentra in afgelegen dorpen hebben niet altijd een stabiele verbinding. Zo kunnen ze die software altijd gebruiken.”

Kesho Congo wil uiteindelijk de software in heel Congo verspreid zien. “We beginnen in onze eigen centra en dan bij onze partners in Zuid-Kivu. Op basis van onze ervaringen kunnen we de software nog verbeteren voor we die verspreiden in de rest van het land.”