'Je leven weer opbouwen begint bij duurzaam wonen'

De vzw Anapneusis biedt betaalbare huisvesting aan ex-dakloze mannen. In Schoten wonen acht bewoners samen in een cohousing. Binnenkort verrijst hier een nieuw gebouw met vier studio's. Er komt ook een gemeenschappelijke leefkeuken, met een dubbele steun van het Fonds VINCI: financiële middelen en de hulp van een ‘peter’.

Patrick (57) heeft jaren op straat geleefd. Hij zwalpte van nachtopvang naar opvang. Soms logeerde hij een tijdje bij een vriend. Geregeld vond hij geen onderkomen. “Dan sliep ik in een bushokje”, vertelt hij. “Er waren momenten dat ik het niet meer zag zitten, dat ik mezelf voor een tram wilde gooien. Nu zie ik alles wat ik heb meegemaakt als een levensles.” Via een sociale werkster kwam hij in contact met vzw Anapneusis. Intussen woont hij zes jaar in Schoten. Dankzij budgetbeheer slaagde hij erin om zijn schulden terug te betalen. Hij is gestopt met drinken en gaat naar een diëtiste. “Al 26 kilo kwijt”, vertelt hij met trots. Vorig jaar heeft hij een poging gedaan om op eigen benen te staan, in een appartement in Antwerpen. Maar na enkele maanden vroeg hij om terug te komen naar Schoten. “Ik had dat helemaal anders ingeschat”, vertelt hij openlijk. “Daar zat ik de hele tijd maar alleen. Na een tijdje begon ik weer te drinken. Ik besefte dat ik slecht bezig was. Daarom heb ik gevraagd of ik terug mocht komen.”

Verjaardag vieren

“We hebben dit huisje gekocht in 1984”, vertelt Pol Hicguet, de bezieler en projectleider van de vzw. “Door de jaren is het uitgebreid. Nu wonen hier acht mensen. Elke bewoner beschikt over een eigen studio, waar ze privacy hebben. Ze gebruiken de gemeenschappelijke ruimte wanneer ze willen. Sommigen eten hier, in gezelschap. Anderen op hun kamer. Niets is verplicht.” Binnenkort begint de aannemer aan de nieuwbouw, het oude huis wordt gesloopt. Dat nieuwe gebouw zal behalve vier ruimere studio's ook een grote gemeenschappelijke ruimte van 50 vierkante meter omvatten. “De huidige ruimte is te klein, al zeker met de coronamaatregelen”, vertelt Pol Hicguet. “We hebben al een jaar niets meer georganiseerd. Binnenkort kunnen we hopelijk eens een verjaardag vieren. Of onze bewoners kunnen familiebezoek ontvangen.”

Peterschap van Fonds VINCI

De nieuwbouw krijgt een duwtje in de rug van het Fonds VINCI, dat steeds een peter- of meterschap van een werknemer uit de groep VINCI koppelt aan financiële steun voor een project. Wim Hicguet, een van de zonen van Pol, werkt al 20 jaar voor het bedrijf VINCI Energies Belgium, en neemt hier in Schoten het peterschap op. 'Elk jaar stort elke Business Unit van het bedrijf een deel van zijn winst in het Fonds”, vertelt hij. “Daarmee steunt het Fonds VINCI elk jaar 12 à 15 projecten. Vzw Anapneusis krijgt nu 18.000 euro om een leefkeuken met kooktoestellen in te richten.” Dat een peter of meter voorheen al een band had met een project, is geen beletsel, integendeel. “Maar het betekent niet dat het project het daarom vanzelfsprekend haalt”, zegt Wim Hicguet. “Elke vzw kan een dossier indienen, maar de jury beslist wie steun krijgt. Ook dit project heeft die jury moeten overtuigen. Voor mij is dit het vijfde project waarvan ik peter ben. Ik help hier met de concrete uitwerking, offertes vergelijken en dergelijke. Ik kan ook beroep doen op de aankoopdienst van VINCI om materialen te bekomen aan betere prijzen.” De werking van het Fonds VINCI vindt hij niet alleen een goede zaak voor de gesteunde projecten, maar ook voor zichzelf. “In mijn job draait alles rond winst, aandelen... en dan zet een project als dit je wel even met je voeten op de grond. De profit- en de non-profitsector kunnen veel van elkaar leren.”

Muziekles

We gaan nog even langs bij Geert (52), die al in een vernieuwde studio in de achterbouw woont. Zijn inrichting is een toonbeeld van orde en netheid. Hij spreekt beheerst en zorgvuldig. “Rond mijn twintigste raakte ik in mijn eerste psychose.” Hij bleef met problemen kampen. Sinds 1992 woont hij hier. “Ik zou echt niet weten waar ik heen moet. Hier heb ik vrienden en kan ik in de tuin werken.” In zijn vrije tijd speelt hij vooral muziek, hij volgt al twee jaar harmonicales aan de muziekschool. Hij vertelt met glunderende blik dat zijn examen zopas goed verlopen is. Hij kijkt erg uit naar de nieuwbouw. “Het oude gebouw is uitgeleefd. En de gemeenschappelijke ruimte is erg klein. Ik breng daar tamelijk veel tijd door. In het nieuwe gebouw zullen we veel comfortabeler zitten.”

Langzaam herstel

“Als je duurzaam woont, kun je opnieuw iets opbouwen”, vertelt Pol Hicguet. “Je kunt duurzame vriendschappen uitbouwen. Via een afbetalingsplan werken onze bewoners beetje bij beetje eventuele schulden weg. We proberen het contact met hun familie te herstellen.” Hij moedigt de bewoners aan om nog iets van hun leven te proberen maken. “De mogelijkheden die er nog inzitten, proberen we er samen uit te halen. Ze moeten er zelf ook wat moeite insteken. Drie van de acht bewoners werken momenteel. Wie het in zijn mars heeft om op eigen benen te staan, kan daar naartoe werken. Maar iedereen mag hier voor onbepaalde tijd wonen, ieder op zijn eigen ritme. De meeste van onze bewoners kampen met psychische, verslavings- of sociale problemen. Dat los je niet in enkele weken op. Hier krijgen ze de kans om te herstellen. Dat mag lang duren.'

Elvis

Rudi (55) woont hier intussen 38 jaar. Hij was een van de eerste bewoners en is al die tijd gebleven. Zijn studio is behangen met foto's van Elvis, en eentje van hemzelf in hagelwit Elvispak, 'lang geleden’. Hij woont hier graag. “Het is hier rustiger dan in de stad. Daar is het me te druk. En ik ken er niemand. Ik ben al mijn hele leven alleen”, vertelt hij. “Geen vriendin, geen kinderen... Als kind was ik al een eenzaat, altijd verlegen geweest.” Zijn familie komt af en toe op bezoek. Ook in het huis zoekt hij wel gezelschap op. “Ik eet altijd in de gemeenschappelijke ruimte. Vroeger ging ik ook elke week mee boodschappen doen met de gezinshulp. Maar nu mogen we vanwege de coronamaatregelen niet meer samen in de auto zitten.” Hij mist die kleine uitstapjes. Hopelijk maar even meer.