In het BELvue museum komen cultuur en zorg succesvol samen

Verschillende onderzoeken tonen aan dat een museumbezoek goed is voor jouw gezondheid. Het museum biedt een kwaliteitsvolle ervaring die is afgestemd op de specifieke behoeften van de patiënten, en zo wordt een museumbezoek een waardevolle aanvulling op het zorgtraject. Een tiental patiënten van het psychiatrisch dagcentrum van het UVC Brugmann kreeg een 'museumbezoek op voorschrift' en ging het zelf beleven. 

Een bezoek aan het BELvue museum begint met een relaxatiemoment. De deelnemers zitten in een kring en krijgen een sneeuwbol van Pascale Bach, voorzitster van het Centre d’Animation et de Pédagogie (CAP). Ze geven de sneeuwbol door, schudden ermee en ademen zachtjes uit terwijl de sneeuwvlokjes weer neerdalen. "We laten alles los, we ademen uit", zegt Pascale Bach tegen de groep. "Het lijkt op het eerste gezicht misschien wat gek, maar het is rustgevend om onze aandacht te richten op iets dat goed voelt." De sneeuwbol is slechts een van de hulpmiddelen die ze gebruikt om museumbezoekers met specifieke behoeften te begeleiden. "Voor elk museumbezoek gebruik ik andere hulpmiddelen, afgestemd op hun ziektebeeld", voegt ze eraan toe. Of ze nu een 'welzijnsbarometer', een gedetailleerde kaart van het museum of een sneeuwbol tevoorschijn haalt, het doel is hetzelfde: patiënten op hun gemak stellen, en rust en aandacht uitlokken zodat er een omgeving ontstaat die hun welzijn in de hand werkt. 

Vandaag bestaat de groep van Pascale Bach uit zo'n tien mensen die herstellen van een alcoholverslaving in het dagziekenhuis van het UVC Brugmann. Dit behandelprogramma helpt patiënten om hun alcoholgebruik terug te dringen of er volledig mee te stoppen. Drie zorgverleners van het UVC vergezellen hen.

Goed gevoel op voorschrift

De bezoekers, die in het begin een beetje overweldigd zijn, kunnen het museum gratis bezoeken dankzij het 'museumvoorschrift' dat ze van hun zorgverlener hebben gekregen. Het principe is eenvoudig: cultuur bevordert je welzijn en gezondheid. Cultuurbeleving kan bijdragen aan de behandeling en het herstel van patiënten met uiteenlopende diagnoses, en psychische problemen horen daarbij. Waarom zou je een bezoek aan een museum niet 'op voorschrift' kunnen krijgen, net zoals geneesmiddelen of kinesitherapie? Deze voorschriften zijn in Canada ontstaan en hebben de Stad Brussel geïnspireerd om een pilootproject op te starten met het UVC Brugmann en de vijf Musea van de Stad Brussel. Omdat deze culturele uitstappen een positieve impact hebben, wordt het initiatief uitgebreid naar achttien zorginstellingen en dertien Brusselse musea. "Een museumbezoek helpt om de deur uit te komen, geeft je een goed gevoel en kan zo zelfs een vorm van zorg worden", aldus Aurélie Cerf, verantwoordelijke publiekswerking in het BELvue museum. "De bezoeken hebben tot nu toe gezorgd voor blije gezichten en meer welbevinden en openheid. Het zijn stuk voor stuk kleine overwinningen", voegt ze eraan toe.

De groep baant zich een weg door het museum dat gewijd is aan België en zijn geschiedenis, en volgt 'België in Harmonie', een rondleiding waarin muziek de rode draad vormt. In de zaal 'Democratie' komt het cijnskiesrecht in België in de 19e eeuw aan bod. Op het geluid van een handpan, een stalen slaginstrument dat populair is door zijn rustgevende klanken, spelen de bezoekers de mensen uit die tijd na: rijke industriëlen, intellectuelen, arbeiders en 'stemlozen'. Het is een leuke en leerrijke ervaring. Catherine Hanak, afdelingshoofd psychiatrie in het UVC Brugmann, geeft aan dat "cultuur een waardevolle aanvulling is op andere behandelingen en dat er geen contra-indicaties zijn". Volgens de psychiater biedt een museumuitstap ontelbare voordelen voor de vaak erg kwetsbare patiënten: "In groepsverband op pad gaan helpt hen om hun schaamte te overwinnen en gaat zelfdiscriminatie tegen. Het versterkt de persoonlijke relaties en werkt de therapeutische band tussen zorgprofessionals en patiënten in de hand."

Uit je schulp kruipen

Daarna verkennen de bezoekers de museumzalen met thema's zoals welvaart, solidariteit en migratie, met hier en daar een tussenstop bij opvallende objecten, zoals bij een saxofoon van Adolphe Sax. Er zijn telkens korte, soms muzikale animaties voorzien. De deelnemers leren bij, leggen nieuwe contacten en komen tot rust. Voor Véronique, een van de bezoekers, voelt deze uitstap als ademruimte: "We kunnen weer onder de mensen komen en contact krijgen met de buitenwereld zonder te stoppen bij het plaatselijke café." Natacha, een andere deelnemer, is het daar helemaal mee eens: "Dit project helpt me om weer deel te nemen aan de ‘normale’ samenleving, want ik heb de neiging om me af te zonderen." Ook Sabine deelt deze mening: "De aanpak van de begeleidster is heel leuk. Dankzij deze groepsactiviteit komen we uit onze schulp en doen we nieuwe ervaringen op." Nog voor ze het museum verlaten, vragen sommige deelnemers al een nieuw 'museumvoorschrift' aan hun zorgverlener. De dagactiviteit werkt aanstekelijk, en ze willen graag terugkomen of een ander museum ontdekken. "En mensen zelfstandig maken, dat is precies waar onze filosofie om draait", zo besluit Catherine Hanak. 

Over 'Museumbezoek op voorschrift'

'Museumbezoek op voorschrift' is een initiatief van de Stad Brussel en de dienst Psychiatrie van het UVC Brugman. Het project brengt museumbeleving en geestelijke gezondheid samen, wat iedereen ten goede komt. Het BELvue museum, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, is een van de partners van het project. In samenwerking met het Centre d'animation et de Pédagogie (CAP) biedt het museum zowel individuele als groepsbezoeken aan. 

Meer info: https://www.belvue.be/nl/activities/museumbezoek-op-voorschrift